Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük

Resmî
T.C.
Gazete
Kuruluş Tarihi: (7 Teşrinievvel 1336) – 7 Ekim 1920
Yönetim ve yazı işleri için
Başbakanlık Neşriyat ve Müdevvenat
Genel Müdürlüğüne
başvurulur
24 ARALIK 1973
PAZARTES I
Sayı: 14752
KARARNAMELE R
Karar Sayısı: 7/7565
Merkezi Ankara’da olmak üzere kurulmuş bulunan Birleşmiş Mil ­
letler Çocuklara Yardım Fonu Türkiye Millî Komitesi’nin kamu yararına çalışan derneklerden sayılması; İçişleri Bakanlığının 5/9/1973 tarihli
ve 81 – 103B, 261/423 sayılı yazısı ve Danıştay Genel Kurulunun 24/9/1973
tarihli ve esas 1973/58 Kara r 1973/64 sayılı Kararı üzerine, 22/11/1972 tarihli ve 1630 sayılı Kanunun 49 uncu maddesine göre, Bakanlar Kurulunca 30/11/1973 tarihinde kararlaştırılmıştır.
CUMHURBAŞKANI
FAHRİ S. KORUTÜRK
Devlet Bakanı
Başbakan Başbakan Yardımcısı
N. TAL U N. ERKME N
Devlet Bakanı
Başbakan Yardımcısı
K. SATIR
Devlet Bakanı
İ. H. TEKİNEL
Devlet Bakanı V. Adalet Bakanı Millî Savunma Bakana
i. H. TEKİNEL H. MUMCUOĞLU İ. SANCAR
İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Malîye Bakanı
M . ÖZTEKİN Ü. H. BAYÜLKEN S. T. MÜFTÜOĞLU
Millî Eğitim Bakanı Bayındırlık Bakanı Ticaret Bakanı
0. DENGİZ N . OK A. TÜRKEL
Sağ. ve Sos. Y. Bakanı Güm. ve Tekel Bakanı Tarım Bakanı
Dr. V. TANIR F. ÇELİKBAŞ A. N. TUNA
Ulaştırma Bakanı Çalışma Bakanı Sanayi ve Tek. Bakanı
Prof. S. ÖZBEK A. N. ERDE M Dr. N. BAYA R
tim. ve Tab. Kay. Bakanı Turizm ve Tan. Bakanı İmar ve İskân Bakanı
Dr. K. DEMİR Dr. A. 1. KIRIMLI M.N . OKTA Y
Köy İşleri Bakanı Orman Bakanı Genç. ve Spor Bakanı
0. KÜRÜMOĞLU İ. BİNGÖL C. COŞKUN
Karar Sayısı : 7/7551
Çalışma ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarınca birlikte hazırlanmış ve Danıştayca incelenmiş bulunan ilişik «Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük» ün yürürlüğe konulması; Bakanlar Kurulunca
27/11/1973 tarihinde kararlaştırılmıştır.
CUMHURBAŞKANI
FAHRİ S. KORUTÜRK
Başbakan
N. TALÛ
Devlet Bakanı
Başbakan Yardımcısı
N . ERKME N
Devlet Bakanı
Başbakan Yardımcısı
K. SATIR
Devlet Bakanı
İ. H. TEKİNEL
Devlet Bakanı
Prof. İ. ÖZTRAK
İçişleri Bakanı
M. ÖZTEKİN
Milli Eğitim Bakanı
O. DENGİZ
Sağ. ve Sos. Y. Bakanı
Dr. V. TANIR
Ulaştırma Bakanı
Prof. S. ÖZBEK
En. ve Tab. Kay. Bakanı
Dr. K. DEMİR
Köy İşleri Bakanı
O. KÜRÜMOĞLU
Adalet Bakanı
H. MUMCUOĞLU
Dışişleri Bakanı
Ü. H. BAYÜLKEN
Bayındırlık Bakanı
N. OK
Güm. ve Tekel Bakanı
F. ÇELİKBAS
Çalışma Bakanı
A. N. ERDE M
Turizm ve Tan. Bakanı
Dr. A. i. KIRIMLI
Orman Bakanı
İ. BİNGÖL
Millî Savunma Bakanı
İ. SANCAR
Maliye Bakanı
S. T. MÜFTÜOĞLU
Ticaret Bakanı
A. TÜRKEL
Tarım Bakanı
A. N. TUNA
Sanayi ve Tek. Bakanı
Dr. N. BAYAR
İmar ve İskân Bakanı
M. N. OKTAY
Genç. ve Spor Bakanı
C. COŞKUN
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında
Tüzük
BİRİNCİ KISI M
Kapsam ve deyimler
Madde 1 — 1475 sayılı İş Kanunu kapsamına giren ve parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı, katı, sıvı, gaz halindeki maddelerle çalışılan işyerlerinde ve işlerde, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğünde öngörülen
tedbirlerden başka alınacak sağlık ve güvenlik tedbirleri bu Tüzükte gösterilmiştir.
Madde 2 — B u Tüzükte geçen :
a) «Lif» deyimi: İnorganik (mineral) ve organik (bitkisel, hayvansal) menşeli tabiî ve sunî iplik şeklindeki katı ve dayanıklı maddeleri,
b) «Toz» deyimi; kömür, hububat, ağaçlar, mineraller, metaller,
cevherler ve maden ocaklarından çıkarılan taşlar gibi organik veya mor-
Sahife : 2 (Resmî Gazete)
ganik maddelerin doldurulma ve boşaltılmaları, taşınmaları, delinmeleri,
taşa tutulmaları, çarpılmaları, püskürtülmeleri, öğütülmeleri, patlamaları
ve dağıtılmaları ile meydana gelen ve kendisinden hasıl oldukları maddelerle aynı bileşimde olan veya olmayan ve hava içerisinde dağılma veya
yayılma özelliği gösteren 0,5 -150 mikron büyüklükte olan katı parçacıkları,
c) «Duman» deyimi; genel olarak erimiş haldeki metallerin gaz
haline dönüşmesi yahut yakıtların veya diğer organik maddelerin tam
yanmaması sonucu hasıl olan gazların yoğunlaşmasından meydana gelen
ve asıl maddeden kimyasal bakımdan farklı bulunan süspansiyon halindeki katı parçacıkları,
d) «Gaz» deyimi; genellikle sabit bi r şekli ve belirli bi r hacmi olmayıp sınırsız olarak yayılabilen ve basınç artması veya sıcaklık azalmasının etkisi ile sıvı veya katı hale getirilebilen maddeyi,
«Sis» deyimi; maddenin gaz halden sıvı hale geçmesi veya suda
çözülmesi veya pülverizasyon, köpürme ve sıçrama gibi nedenlerle mekaniksel olarak dağıtılması sırasında havada meydana gelen damlacıkları,
f) «Buhar» deyimi; normal olarak sıvı veya katı halde olup, basınç
artmasıyla veya sıcaklığın azalmasıyla tekrar sıvı veya katı hale gelebilen maddelerin gaz hallerini,
belirtir .
İKİNCİ KISI M
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan
İş Yerler i ile ilgili Güvenlik Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
İşyeri binalarında alınacak Güvenlik Tedbirleri
Madde 3 — Parlayıcı, Patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddeler üretilen veya işlenen veya depolanan binalar mümkünse tek katlı olacak; duvarları yanmaz maddeden, tavanları hafif ve yanmaz malzemeden dış yan
cephelerine bakan pencereler ince kırılmaz camlı olacak ve patlamalarda büyük parçalar halinde havaya fırlamıyacak malzemeden yapılmış olacaktır.
Madde 4 — Birden fazla katlı binaların, en üst katında tabam betonarme olmak kaydıyla parlayıcı, patlayıcı maddelerin yalnız işlenmesine veya her hangi bi r üretimde ilke l madde olarak kullanılmasına izin
verilebilir. B u gibi yerlerin parlayıcı, patlayıcı maddelerin olumlu üretim
birimi veya deposu olarak kullanılması, S. S. Yardım Bakanlığının olumlu
mütalâası üzerine Çalışma Bakanlığınca verilecek özel izne bağlıdır.
Madde 5 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinin tabanları, düz, yanmaz, sızdırmaz, herhangi bi r cism in çarpmasıyla kıvılcım çıkarmaz malzemeden yapılacak ve kolay temizlenir , hafif meyilli tarzda inşa edilecektir.
Kullanılan maddelerin, kimyasal bi r olay sonucunda işyeri tabanını
aşındırıp tahrip etmesi veya parlayıcı, tehlikeli ve zararlı gaz ve dumanlar meydana getirmesi önlenecektir.
Madde 6 — Tabanda yangın söndürme cihazlarının vereceği fazla
su ve kimyasal maddelerin ve işyerindeki bütün sıvıların eşiklerden taşmasını önleyecek şekilde toplanmasını ve bi r depoya veya dinlendirme
kuyusuna girmesini sağlayacak drenaj sistemi bulunacaktır.
Madde 7 — Binalardaki giriş çıkış kapıları, pencereler, panjurlar
ve havalandırma menfezlerinin kapakları belirli bi r basınç karşısında dışarıya doğru açılacak şekilde yapılmış olacaktır.
Madde 8 — Giriş ve çıkış kapıları, yanmaz malzemeden, çıkış güvenliği ilkelerine uygun ve mümkün olduğu kadar büyük boyutta, kolayca
dışarıya açılabilecek ve doğrudan doğruya açık havaya yol verecek şekilde yapılmış olacak ve işyerinde ayrı cephelerde olmak üzere en az ik i
kapı bulunacaktır.
ir þeMadde 9 — Birden fazla bölümleri bulunan işyerlerinde, bölümlerden her birinin, bir i doğrudan doğruya, diğeri genel koridora açılan, en az
i k i kapısı bulunacaktır.
Madde
10 — Binanın bütün pencereleri
,
gerektiğinde çıkış için
kullanılabilecek şekilde yapılmı
ş
olacak
,
pencerelere demir parmaklık
vey
a
kafe
s
konulmayacaktır
. Madde 11 — İşyeri, herhangi bi r tehlike vukuunda işçiler tarafından derhal boşaltılabilecek şekilde tertiplenmiş olacak; bölümlerden birinin çıkış yolu, diğerinin geçişini zorlaştırmayacaktır.
Madde 12 — İç bölmeler, meydana gelecek en yüksek basınca daya
­
nıklı ve çatlaksız, düz yüzeyli ve yanmaz malzemeden yapılmış
açı
k
renkte boyanmış veya badanalanmış, kolayca r ve temizlenebili ir þe ­ şer
kilde olacaktır.
Madde 13 — Asansörler ve merdivenler yanmaz malzemeden yapılmış ve binanın diğer kısımlarından ayrı bölmelerde veya binanın tamamiyle dışında kurulmuş olacaktır. Asansörlerin kapılan kendiliğinden
kapanan, toz geçirmez şekilde yapılacaktır.
Madde 14 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği veya depolandığı binalarda inşaat, bakım ve onarım işlerine başlanmadan önce aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) İş kısmen veya tamamen durdurulacaktır.
b) O mahalde bulunan bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle, bunların bileşimlerine giren diğer maddeler tehlikeli
bölgenin dışına çıkarılacaktır.
c) Onanlacak kısım bütün parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı
maddelerin artıklarından ve bulaşıklardan usulüne uygun olarak tamamiyle temizlenecektir.
d) İnşaat, bakım ve onarım; teknik, yetkili ve sorumlu bi r elemanın devamlı nezareti ile sağlanacaktır.
Madde 15 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı özellikteki çeşitli kimyasal maddelerin işyeri havasında bulunan miktarları, belli ve
gerekli zaman aralıkları içinde ölçülerek bu miktarların, maddelerin işyer i havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada çalışanların sağlıklarını bozmayacak olan en çok miktardan fazla olup olmadığı ölçülerek
saptanacak ve işyeri havalandırma tesisatı yeterlik bakımından yetkili
elemanlarca kontrol edilecektir.
Kontro l sırasında bu Tüzüğe ekli 1, 11, 111, numaralı çizelgelerdeki
hususlara uyulup uyulmadığı nazara alınacaktır.
Madde 16 — Kullanılacak aspiratörlerin motorları kapalı tipten
olacak veya motor ve diğer kısımları işyeri dışında bulundurulacaktır.
Aspiratörlerin emme boruları, yanmaz malzemeden, yeterli bi r kapasitede ve binanın bütün menfezlerinden uygun bi r mesafede havaya açılmış olarak yapılacak, yanabilen her maddeden tecrit edilmiş ve uygun şekilde topraklanmış bulunacak, patlayıcı gaz karışımı husule getirebilecek
ölü alanlar veya akışı zorlaştıracak kesin dönüşlü dirsekler bulunmıyacak
ve kolaylıkla temizlenebilecek ve tami r edilebilecek şekilde yapılmış olacaktır.
Madde 17 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı gazlar, buharlar , sisler, dumanlar, tozlar ve lifler meydana gelen işyerlerinde, üretimden paketlemeye kadar olan işlemlerin kapalı bi r sistem içinde ve otomatik cihazlarla yapılması esastır. Kapalı ve otomatik bi r sistem sağlanamadığı takdirde, bu gazlar, buharlar, sisler, dumanlar, tozlar ve lifler intişar ettiği noktada emilecek ve gerekli tedbirler alındıktan sonra dışarı
atılacaktır.
Madde 18 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı sıvı veya gaz
maddeler, emme veya basınç suretiyle özel borular içerisinden sevk edilecek ve bu sıvı veya gazların şevkinde veya depolanmasında, herhangi bi r
kaçağa meydan vermiyecek tedbirler alınacaktır.
Madde 19 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı sıvı veya gaz
maddelerin üretimine, kullanılmasına veya bu maddelerle yapılan diğer
işlere yarayan alet, cihaz veya boru donatımının bozulması, delinmesi, sızdırması, eklerinden kaçak yapması, veya havalandırma sisteminin arızalanması, halinde; iş kısmen veya tamamen durdurulacak ve arıza giderilinceye kadar onarım ekibi ve görevliler dışındaki bütün işçiler tehlikeli
bölgenin dışına çıkarılacak ve onarım, bu işi bilen ve gerekli her türlü
koruyucu araçları bulunan bi r ekip tarafından ve sorumlu teknik bi r elemanın gözetimi altında yapılacaktır.
Madde 20 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin bulunduğu yerlerde bu maddeleri veya bunların buhar ve gazlarım tutuşturabilecek sıcaklık derecesine yükselen veya kıvılcım veya çıplak alev çıkaran ısıtma sistemi kullanılmayacaktır.
Isıtma araçları, işyeri bölüm veya bölümlerinde işin özelliğine göre
ve fenni esaslar dairesinde saptanacak olan sıcaklığı geçmiyecek şekilde
otomatik termostatlarla ayarlanacaktır. Isıtmanın radyotörlerle yapıldığı
hallerde, bunlar, düzgün, pürüzsüz ve çatlaksız olarak, ağaç kısımlardan,
parlayabilen maddelerden yeterli uzaktıkta bulunacak ve bunların sıçrayabilecek her türlü parlayıcı veya patlayıcı sıvılara karşı uygun koruyucuları olacaktır.
Madde 21 — İşyerinde, yapılan işin özelliğine göre uygun nem sağlanacaktır.
Madde 22 — Patlayıcı maddelerin bulunduğu binaların meskûn binalara, demir yollarına ve karayollarına ve birbirlerine uzaklıkları, bu
Tüzüğe ekli I V a, IV b, I V c ve I V d numaralı çizelgelere, içerisinde parlayıcı sıvılar bulunan yeraltı ve yerüstü kaplarının meskun yerlerden ve
birbirlerinden uzaklığı ise V numaralı çizelgeye göre sağlanacaktır.
24 ARALIK 1973
24 ARALIK 1973
İKİNCİ BÖLÜM
Elektrik tesisatında alınacak Güvenlik Tedbirleri
Madde 23 — Parlayıcı gaz veya buharların havaya karışması ile
patlama tehlikesi bulunan yerlerdeki elektrik alet ve teçhizatı, tehlikeli
alanın dışına kurulacak veya etanş yapılmış olacak ve bu teçhizat, alev
geçirmez tipte yapılacak veya cihaz içinde devamlı olarak ortam basıncından biraz yüksek bir temiz hava basıncı sağlanacak, yahut normalin
biraz üsütünde bir basınçla asal gazla doldurulmuş olacak veya uygun
ve yeterli şekilde havalandırılacak ve nihayet özel haller için, Çalışma Bakanlığının kabul edeceği şartlara uygun tarzda yapılmış olacaktır.
Madde 24 — Parlayıcı maddelerin bulunduğu işyerlerindeki elektrik
motorları, alev geçirmez tam kapalı tipten olacaktır.
Madde 25 — Alev geçirmez cihazların kullanılmasından önce imalatçı ve satıcı müesseselerden bu cihazların gerektiği gibi olduklarına
dair belgeler alınacaktır. Alev geçirmez cihazların üzerinde yapılacak herhangi bir onarım veya değişiklik, bu cihazların ilk güvenlik durumlarını
bozmıyacak veya azaltmıyacak şekilde yapılacaktır.
Madde 26 — Alev geçirmez cihazlar için kullanılacak iletkenler eksiz borular içinde bulunacak veya madeni kılıflı, zırhlı yahut mineral tecritli kablolar kullanılacaktır. Bu gibi aletlere iletkenlerin bağlantısı, tesisatın alev geçirmez özelliğini bozmayacak şekilde yapılacaktır.
Madde 27 — Tehlikeli bir ortama giren elektrik tesisat boruları,
tehlike alanına girecekleri noktada alev geçirmez buvatlarla donatılacaktır.
Madde 28 — Mekanik bir etkiye maruz kalması muhtemel olan yerlerde, zırhlı kablolar kullanılacaktır.
Madde 29 — Alev geçirmez cihaz veya teçhizatın madeni gövdesi ile
kabloların madeni kılıfları ve boruları arasındaki elektrik bağlantısı lehim kaynağı veya uygun manşonlar kullanılarak sağlanacktır.
Madde 30 — Kablo uçları, neme karşı bu tip iletkenlere özgü alev
geçirmez özel kapaklarla tecrit edilecek ve boruları veya kabloların madeni kılıfları iletken olarak kullanılmıyacaktır.
Madde 31 — Binaların madenî kısımlarından geçen borular ile
kabloların madeni kılıfları tecrit malzemesi ile kaplanacak veya bunlar
binanın madenî kısımlarına karşı uygun şekilde korunacaktır.
Madde 32 — Tam yalıtılmış elektrik cihazları, gerilim altında oldukları sürece devamlı bir şekilde temiz hava ve asal gaz basıncı altında
bulundurulacaktır.
Bu cihazların, basıncın düşmesi halinde tesisatı devre dışı bırakacak uygun koruyucu tertibatı olacak ve tesisatın basınç altında olup olmadığının her zaman kontrol edilebilmesi için de uygun bir göstergesi
bulunacaktır. Güvenlikli oldukları yetkili makamlar tarafından onaylanmış aletler ve tesislerin üzerinde, güvenlik durumlarım bozacak hiç bir
değişiklik yapılmıyacaktır.
Madde 33 — Yukarıdaki şartlara uygun olarak korunmamış bulunan büyük elektrik motorları veya sair elektrik aletleri kapalı tipten olacak ve içine kuvvetli bir şekilde temiz hava basılacak ve bu hava açık
havaya ekzoz bacalarından veya borularından atılacaktır.
Madde 34 — Çıplak hava hatları tehlike alanına girmeden son bulacak ve bu uçlarda, gerilim yükselmelerine karşı uygun koruyucu cihazlar bulundurulacaktır.
Madde 35 — Besleme hattının tehlikeli bölgeye, zırhlı veya madeni
kılıflı kablolarda uzatılması gerektiği hallerde, bütün madeni kılıflar birbirleriyle irtibatlanacak ve etkili şekilde topraklanacaktır.
Madde 36 — Telekominikasyon kabloları da dahil, bütün yeraltı
kabloları en az 50 santimetre derinliğe konacaktır.
Madde 37 — Sık sık bakıma ihtiyaç gösteren elektrik teçhizatını
devreden tamamen ayırma olanağı sağlanacaktır.
Madde 38 — Parlayıcı bir ortamda akım kesici tertibat, kumanda
ettiği makina veya cihazın hemen bitişiğinde bulunmadığı hallerde, bunların kontrol, bakım veya onarım sırasında beklenmedik bir anda, gerilim
altında kalmasını önlemek için gerekli tedbirler önceden alınacaktır.
Akım kesicilerde, kontrol ettikleri cihazları belirten uygun etiketler
bulundurulacaktır.
Madde 39 — Sigortalar daima tehlike bölgesi dışına konacaktır.
Ancak bunun sağlanamadığı hallerde bunlar, alev geçirmez kutular
içinde bulunacak ve bu kutular gerilim kesilmeden açılmıyacaktır. Sigorta boşonlarının tel sarılmak suretiyle tekrar kullanılması yasaktır.
Madde 40 — Aydınlatma devresi de dahil olmak üzere bütün elektrik tesisatı bir yılı geçmiyen süreler içinde muntazaman ehliyetli elemanlar tarafından kontrol ve bakıma tabi tutulacaktır.
Madde 41 — Sunî aydınlatma tesisleri ancak etanş armatörlerle
yapılacak, aksi halde ortam dışma yerleştirilmiş lambalardan yararlanılacaktır.
Sahife : 3
Madde 42 — Bütün madenî bölme ve çatı kısımları ile makina ve
teçhizat uygun şekilde topraklanacaktır.
Madde 43 — Patlama tehlikesi yaratabilen tozların bulunduğu yerlerdeki yol verme reostaları, aydınlatma anahtarları ile bütün sigorta ve
şalterler ve benzeri cihazlar, tehlikeli ortamın dışında kurulacaktır.
Madde 44 — Motorların durdurulup çalıştırılmasına uzaktan kumanda eden tesisat da diğer bütün elektrik tesisatı gibi, tozlara karşı
korunmuş olacaktır.
Madde 45 — Elektrik motorları etanş tipten olacaktır. İşin gereği
olarak bu çeşit motorların kullanılması olanağı bulunmayan yerlerde, bu
motorlar alev geçirmez koruyucular içine alınacaktır.
Madde 46 — Aşırı akımlara ve kısa devrelere karşı korunmak üzere faz iletkeni ile toprak arasında bir kaçak olması halinde, devreye, otomatik olarak akım kesen bir cihaz konulacak ve bu cihaz akımın % 10
aıtması halinde harekete geçecektir.
Madde 47 — Seyyar elektrik cihazları tehlikeli bir ortam içinde hiç
bir nedenle kullanılmıyacaktır.
Madde 48 — Aliminyum veya magnezyum tozu bulunan yerlerde işçiler antistatik ayakkabılar giyeceklerdir.
Madde 49 — Parlama ve patlama tehlikesi yaratabilen organik tozun meydana geldiği, taşındığı, aktarıldığı ve çalışıldığı yerlerde elektrik
motor ve jeneratörleri toz geçirmez etanş tipten olacak veya devamlı
olarak temiz hava basılan tecritli hücrelerde bulundurulacaktır.
Motorların uzaktan kontrol edildiği hallerde kumanda düğmeleri toz
geçirmez tipten imal edilmiş olacak veya toz geçirmeyen ayrı bir odada
bulunacaktır.
Madde 50 — Parlama ve patlama tehlikesi yaratabilen organik tozların meydana geldiği, taşındığı, aktarıldığı ve çalışıldığı yerlerde sigortalar tehlikeli ortamın dışında kurulacaktır.
Buna olanak bulunmayan hallerde sigortalar toz geçirmez etanş kutular içinde bulunacak ve bu kutular ancak akım kesildikten sonra açılabilecek ve bu gibi kutular üzerinde, bu hususu belirten uyarma levha veya
yazılar bulundurulacaktır.
Madde 51 — Parlama ve patlama tehlikesi yaratabilen organik tozların işlendiği, taşındığı veya aktarıldığı konveyörler, elevatörler, silolar
veya benzeri tertibatın içini aydınlatmakta kullanılacak elektrik lambaları toz geçirmez (etanş) globlarm içine alınacak ve elektrik tesisatı ayrıca, çarpma, düşme gibi mekanik tehlikelere karşı uygun tarzda korunmuş ve buralarda dışarıya tesis edilmiş, olan toz geçirmez (etanş) anahtarlar kullanılacaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşlerlerinde alınacak Güvenlik Tedbirleri
Madde 52 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı işyerinin etrafı duvar, tel örgıı veya tel
kafesle çevrilmiş ve giriş çıkışlar kontrol altına alınmış olacaktır. Yabancı şahıslar, ancak sorumlu memur refakatinde içeriye girebileceklerdir.
Madde 53 — Geniş bir alana yayılmış ve etrafı duvar, tel örgü veya
tel kafesle çevrilmiş İşyerlerinin hududu, geceleri uygun şekilde aydınlatılacak ve bekçiler buraları gece ve gündüz gözeteceklerdir.
Madde 54 — Parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli işler, genellikle meskûn yerler dışında veya tecrit edilmiş bina ve mahallerde, mümkün olduğu kadar az işçi ile, kapalı bir sistefn içinde, tekniğin icaplarına göre gerekli tedbirler alınarak yapılacaktır.
Madde 55 — İşyerlerinin güvenlik, alanı içinde, sigara ve ‘benzerlerinin içilmesi; kibrit, çakmak, ateş kızgın veya akkor halinde cisimler
ile parlayabilecek veya yangın doğurabilecek her türlü maddenin taşınması ve kullanılması yasaktır.
Bu hususları sağlamak için giriş-çıkış kapılarında gerekli kontrollar yapılacak, kolay ve iyi görülen yerlere gerekli uyarma levhaları konacak, işçilerin sigara içebileceği yerler ve ateşli maddelerle çalışılmasına
müsaade edilen bölümler, güvenlik alanlarından ayrı yerlerde olacak ve
bunlar uygun levhalarla belirtilecektir.
Madde 56 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddeler üretilen .işlenen ve depolanan işyerlefinde;
a) İzinsiz içeriye girmenin ve kibrit, çakmak, ateş ve kıvılcım veren alet ve benzeri cisimlerin içeriye sokulmasının yasak olduğu ayrı ayrı
levhalar halinde ana giriş kapılarına,
b) Binada veya bölümde bulundurulabilecek en çok işçi sayısı,
madde miktarı, ve binada yapılmasına izin verilen işin ne olduğu ayrı
ayrı levhalar halinde işin yapıldığı kısmın kapısına,
c) Diğer hususları kapsayan gerekli levhalar, uygun yerlere konulacaktır.
(Resmî Gazete)
Sahife : 4
Madde 57 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin üretildiği işlendiği ve depolandığı binalar, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü sistemlerle donatılacaktır. Tamamen çelik konstrüksiyon binalarla, saç ve borulardan inşa edilmiş tank ve benzeri çelik
depoların yeterli bir topraklamaya tabi tutulması halinde ayrıca paratoner tesisatına ihtiyaç yoktur. Ancak bu hususun yetkili teknik bir ele­ man tarafından kontrol edilerek yeterliliğinin belgelendirilmesi zorunlu­ dur. Paratonerler ve yıldırıma karşı alınan diğer koruyucu tertibat yılda
en az bir defa, ehliyetli bir elemana kontrol ettirilecektir. Düzenlenen belge ilgililerin her isteminde gösterilemek üzere işyerinde saklanacaktır. Madde 58 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddeler bulu­ nan kap ve ambalajların dış yüzüne; a) Maddenin çok tehlikeli ve çok zararlı olması halinde kırmızı
zemin üzerine içindekinin adı ve (çok tehlikeli) kelimeleri,
b) Maddenin tehlikeli ve zararlı olması halinde, san zemin üzerine
içindekinin adı ve (tehlikeli) kelimesi
c) Maddenin az tehlikeli ve az zararlı olması halinde yeşil zemin üzerine içindekinin adı, d) Maddenin radyoaktif olması halinde örneği bu Tüzüğe ekli 2
numaralı (sarı zemin üzerine mor renkli) özel işaret,
e) İçindeki kullanma, taşıma ve içindekinden korunma usulleri
hakkında kısa bilgi ve diğer gerekli hususlar uygun şekilde yazılacak,
işaretlenecek veya etiketlenecektir. Madde 59 — İşyerinde, yapılan işin cinsine ve Özelliğine göre etkili
olabilecek tipte ve yeterli sayıda yangın söndürme cihazları bulundurulacaktır. Bu cihazlar ve bunlara yardımcı tesis ve teçhizat daima işler bir halde olacaktır. Cihazların işyerindeki tertip ve tanzimi, icabında kolayca kullanılmasını mümkün kılacak şekilde yapılacak ve her altı ayda bir tartılmak suretiyle muayene edilerek saptanan ağırlıklar cihaz üzerine ta­ kılacak bir etikete muntazaman kaydedilecektir. Tüp içindeki tesirli maddenin net ağırlığı yarıdan aşağı düştüğü tak­ dirde, o cihaz boşalmış sayılarak yeniden doldurulacaktır. Madde 60 — Su ile çalışan yangın söndürme cihaz ve teçhizatı, belirli yerlerde muntazam kutu ve dolaplar içinde kolaylıkla alınıp kulla­ nılacak şekilde tertiplenmiş olacak ve basınçlı su temin eden moto-pomp
kullanıldığı hallerde bunlar en az günde bir defa beş dakika işleme tecrübesine tabi tutulacaktır. Madde 61 — Yeterli sayıda işçiye, yangın söndürme cihaz ve teç­ hizatının kullanılması hususunda belirli görevler verilecek ve bunlar bir
yangın ekibi teşkil etmek üzere gerekli eğitime tabi tutulacaktır. Madde 62 — İşyerlerinde, işin ve işyerinin özelliklerine göre yeterli
ve uygun tipte elle veya elektrikle veya mekanik olarak çalışan alarm ci­ hazları bulundurulacaktır. Madde 63 — İşyerinde yapılan işin özelliğine göre yeteri kadar kum
ve su kovalan ile yanmaz örtüler bulundurulacaktır. Madde 64 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı sıvılar bulu­ nan binalar, tanklar; yangın ve sair sebeplerle içindeki sıvının dışarıya saçılmasını veya sızmasını önleyecek nitelikte yapılacaktır. Madde 65 — Parlayıcı sıvıların üretildiği, doldurulup, boşaltıldığı veya kullanıldığı atelye, döküm yeri veya benzeri işyerlerinde faaliyet sırasında herhangi bir sebeple kaçan, taşan veya sızan sıvıyı emin bir yere
toplayacak drenaj tertibatı bulunacaktır. Madde 66 — Parlayıcı sıvıların konulduğu bina, tank ve benzeri tesislerin dışında ayrıca, dağılacak, yayılacak sıvıların toplanması için, tesis hacminin en az 1/2 oranında, sızdırmaz duvarla, geniş toprak set veya
sütre ile çevrilmesi gereklidir. Duvar veya sütrenin taban kenarları bina veya tanktan en az 1 metrelik uzaklıktan başlar. Duvar yerine toprak set kullanılması halinde setlerin üstleri en az
1 metre genişliğinde olacak ve kenarlarının meyli normal şev meylinden
fazla olmıyacaktır. Toprakla dolu setler galvanizli saç veya yanmaz diğer uygun bir malzeme ile iksa edilmiş olacak, kalınlığı aşağıdan yukarı azalacak şe­ kilde toprakla doldurulacak ve sütrenin üst noktada genişliği en az 1 metre
olacaktır. Duvarların taştan yapıldığı hallerde en az 75 santimetre kalınlıkta ve çimento harçlı olarak inşa edilmiş olacak, betonarme duvar inşaası halinde ise, kalınlık tabanda 25 santimetre ve üst noktada 10 santimetreden az olmıyacaktır. Giriş kapılan ve geçitler, işçileri; patlama basıncı veya alevlerden koruyacak şekilde, uygun yanmaz siperlerle veya patlama duvarları ile teçhiz edilmiş olacaktır. Madde 67 — Patlayıcı maddeler depolarını çevreliyecek toprak setler, binanın yüksekliğini en az bir metre geçecek ve tepe noktasında en
az bir metre genişlikte olacaktır.
24 ARALIK 1973
Madde 68 — Parlayıcı ve patlayıcı maddelerin üretildiği veya İşlendiği işyerlerinde kullanılan bütün makina, cihaz, alet ve avadanlıklar, kıvılcım hasıl etmiyecek malzemeden yapılacak veya bu malzeme ile kaplanmış olacaktır. Madde 69 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerin
işlendiği işyerlerinde, atıklar maddelerin özelliklerine uygun bir şekilde
toplanacak ve uzman bir kimsenin gözetimi altında etkisiz hale getirilecektir. Madde 70 — Toz veya parça halinde kömür, yağ veya herhangi bir parlayıcı madde ile bulaşmış kırpıntılar, paçavralar, pamuklar, üstüpü
veya kendiliğinden tutuşabilecek bütün maddeler işyerinde bulundurul- mıyacak veya biriktirilmiyecektir. Bu gibi maddeler- binanın güvenlik alanları dışında bu işe ayrıl­ mış belirli bir yere taşınacak ve orada etkisiz hale getirilecektir. Madde 71 — Esasında patlayıcı olmadıkları halde bazı gazlarla karıştıkları zaman şiddetli bir kimyasal reaksiyona giren gazların üretil­ dikleri işyerleri ve bunların üretiminde kullanılan tesisat, diğer tip gazların bulunduğu yerlerden yeteri kadar uzakta bulunacak veya patlamalara dayanıklı duvarlarla ayrılmış olacaktır. Madde 72 — Elektrolitik usulle hidrojen ve oksijen, hidrojen ve klor, hidrojen ve fluor gazlarının üretimi aynı bölümde yapılabilir. Ancak, bu bölümler diğer katı, sıvı ve gaz maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı bölümlerden uygun şekilde ayrılacaktır. Madde 73 — Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı maddelerle çalışılan işyerlerinde işçilere, yaptıkları işlerde özellikle maruz kalınacak
tehlikeler, yangın halinde alınması gereken tedbirler, artıkların etkisiz hale getirilmesi, yüklemede, boşaltmada ve işyerinin temizlenmesinde gerekli özel işlemler hakkında eğitim, alıştırma, tecrübe ve uygulama suretiyle yeterli bilgi verilecek ve bu hususlar işçinin işyeri dosyasında belirtilecektir.
İşçilerin birinci fıkrada belirtilen hususlarda yeterli bilgilere ve bu bilgileri uygulama yeteneğine sahip oldukları, işveren veya işyeri sorumlusu tarafından saptanmadan işe başlatılması, çalıştırılması veya başka bir işe verilmesi yasaktır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Depolamada alınacak Güvenlik Tedbirleri
Madde 74 — Bu bölümde geçen: a) «Yer üstü deposu» deyimi; bütün kısımları yer üstünde bulunan bir depoyu, b) «Kısmen veya tamamen gömülü depo» deyimi; yere kısmen veya tamamen gömülü olduğu hallerde üzerindeki toprak tabakası 60 santimetreden az olan bir depoyu,
c) «Yeraltı deposu» deyimi; yeraltına tamamen gömülü ve üzerindeki toprak tabakası 60 santimetreden fazla ve ayrıca üstü en az 10
santimetrelik bir beton tabakası ile örtülü olan bir depoyu,
d) «Parlayıcı sıvı» deyimi parlama noktası 38°C aşağı olan sıvıları,
e) «Tehlikeli sıvı» deyimi; parlama noktası 38°C yukarı olan, tehlikeli ve zararlı sıvıları belirtir. Madde 75 — Parlayıcı sıvıların konulduğu bütün depolar ve boru donatımlan, boru bağlantıları statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanacaktır. Depolann parlayıcı sıvılarla doldurulması ve boşaltılmasında araç
ile depo arasında topraklama hattı bağlantısı yapılarak statik elektriğe karşı tedbirler alınacaktır. Lastik tekerlekler üzerinde hareket eden tan­ kerler, yüklü oldukları statik elektrikten tamamiyle arınmadıkça dolum
yerlerine sokulmıyacaktır. Madde 76 — Parlayıcı sıvıların konulduğu yerüstü depolarda aşa­ ğıdaki tedbirler alınmış olacaktır: a) Yerüstü depolan, sağlam tabanlar üzerine oturtulmuş ve etrafı uygun güvenlik duvarları ile çevrilmiş olacaktır. b) Yerüstü depolarının tavanı, yanlarma göre daha ince demir saçtan yapılmış olacaktır.
c) Yerüstü depolarında uzaktan kumandalı yangın söndürme tesisatı bulunacaktır. d) Yerüstü depolarında belirli bir basınç değişiminde otomatik
açılıp kapanan bir basınçvalf bulunacaktır.
e) Yerüstü depolarında ölçü ağzma rahatça inip çıkmayı sağlıyacak bir merdiven, tabanı çevreleyen bir korkuluk ve benzeri koruyucu
tertibat bulunacaktır. Madde 77 — Parlayıcı sıvıların konulduğu yeraltı depolarında aşağı­ daki tedbirler alınmış olacaktır: a) Yeraltı depoları sağlam bir yer üzerine oturtulmuş, bütün kısımları yer yüzünden en az 60 sandimetre derinde vedış korozyona karşı korunmuş olacaktır.
(Resımî Gazete)
24 ARALIK 1973 (Resmî G&zeüe} Sahife: 5
b) Yeraltı depolarının binaların dışındaki doldurma borusu ağzı, doldurmalar dışında daima kapalı ve dış etkilere karşı Korunmuş olacaktır.
c) Yeraltı depoları 7 kg/cm* lik bir iç basınca dayanacak şekilde yapılmış olacaktır. Bunların alev geçirmez tertibatlı ve havaya daima
açık tutulacak bir havalandırma borusu ile ölçmeler dışında her zaman kapalı bulundurulacak bir ölçme ağzı bulunacaktır. Yeraltı depolarının, bunun dışında, dışarısı ile hiç bağlantısı bulun- mıyacaktır. d) Yeraltı depolarının havalandırma boruları; bacalardan, binaların açık kısımlarından ve buharların birikebileceği yerlerden uzakta bulunacak ve ağızları yerden en az 2,5 metre yükseklikte olacaktır. Maddenin, buharlarını depoya geri gönderen bir boru sistemi bulunduğu takdirde, havalandırma borusunun çapı 20 milimetreden ve buhar iade borusu mevcut olmadığı takdirde de 25 milimetreden az olmıyacaktır. Madde 78 — Depo içinde bulunan sıvının parlama noktası, bulun­ duğu ortamın sıcaklık derecesinden düşük olduğu hallerde, depo içinde patlayabilecek nitelikte, hava ve buhar karışımı teşekkülünü önliyecek ted­ birler alınacak ve ayrıca açık havaya açılan havalandırma borusu ağzına- da uygun bir alev geçirmez tertibat konulacaktır. Madde 79 — Tehlikeli sıvıların bulunduğu depoların kısmen yerüstünde bulunduğu hallerde aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
a) Depoların herhangi bir kısmında meydana gelebilecek kaçak
veya sızıntıların görülmesi sağlanacaktır. b) Depoların etrafı bir arıza halinde, mevcut en büyük deponun
içindeki sıvının tamamını alabilecek büyüklükte kuyu veya toplama çu­ kurlarına bağlı uygun drenaj kanalları ile çevrelenmiş olacaktır.
c) Depolar nem, sıvı ve buharların korozif etkilerine karşı uygun bir boya ile boyanacaktır, d) Depolarda her tarafa kolayca erişilmeyi sağlayacak sabit dile
veya normal merdivenler, uygun ızgaralı döşemeler bulunacak ve bunların hepsi uygun korkuluklarla donatılacaktır. Tehlikeli sıvıların bulunduğu yerüstü depoları icabında etkili şe­ kilde soğuğa karşı korunacak ve bu depolar geçitlerin üstünde bulundurulmayacaktır. Madde 80 — Tehlikeli sıvılar Konan depolar, yer seviyesi altındaki
çukurlara yerleştirildiği takdirde aşağıdaki tedbirler alınacaktır: a) Çukurlar beton, taş veya tuğla veya bu maddelerden etkilenmiyecek malzemeden yapılacak ve duvarlarla depo arasında bir kişinin kolayca dolaşabilmesine imkân verecek bir boşluk bırakılacaktır. b) Depolar, çukur tabanından en az 35 – 45 santimetre yükseklikteki
uygun ayaklar üzerine yeterli eğimde oturtulacaktır.
c) Depolar her zaman nemden korunacak ve temiz olarak tutulacak, bunların tehlikesizce üzerlerine çıkma ve içlerine girmeyi sağla­ yacak sabit merdivenleri ve uygun kapaklan bulunacaktır. Madde 81 — Tehlikeli sıvılar konan ve kısmen veya tamamen gö­ mülü olan tankların bütün kontrol araçları çukurlann içine inilmesini
gerektirmeden kullanılacak şekilde imal ve tesis edilmiş olacak ve bunların, çukur dışında çalıştırılmaya elverişli kilitlenebilen güvenlik terti­ batı bulunacaktır. Madde 82 — Parlayıcı ve tehlikeli sıvıların depolanmasıyla ilgili
olarak teşekkül edebilecek olan gaz, buhar ve dumanların bulunduğu çu­ kurlara inmek mecburiyetinde kalan işçilere uygun kişisel korunma araçları verilecek, merdivenlerden birer birer inilecek ve merdivenler üzerinde bir kişiden fazla kimse bulunmıyacaktır. Madde 83 — Parlayıcı ve tehlikeli sıvılar konan depolar, bu sıvıîarm etkisine dayanıklı malzemeden yapılmış olacak ve uygun ayaklar üzerine konacaktır. Ayrıca bu depolarda uçları güvenlikli bir noktaya, ulaşan, taşma boruları bulunacaktır. Madde 84 — Korozif sıvılar konan depolar bu sıvılann etkisine- dayanıklı malzemeden yapılacak ve bu depoların en yüksek noktasından
çıkan ve en az 5 santimetre çapında olan bir havalandırma borusu ve bu depoların en alt kısmından çıkan ve ucu güvenlikli bir bir yere ulaşan
temizleme borusu olacak ve bu depoların boşaltma boruları dipten 10-25
santimetre yüksekte, doldurma boruları ise doğrudan doğruya deponun’
kısmına bağlı bulunacaktır. Madde 85 — Parlayıcı sıvılar bulunan kutu, teneke, fıçı, varil ve benzerleri işyerlerinde özel yerlere veya ayrı, küçük depolara konulduğu hallerde, bu depolar, ateşe dayanıklı maddelerden yapılmış olacak, ta­ banları akacak sıvıları sızdırmıyacak nitelikte olacak ve en az 10 santi­ metre yükseklikte bir eteklikle çevrilecek ve akacak sıvılan, dışarıda bulunan ve kanalizasyona bağlı olmayan bir toplama çukuruna götürecek
bir akıntı borusu ile donatılacaktır. Madde 86 — Tehlikeli sıvı bulunan variller, boşaltma ağızları yukarı gelmek suretiyle serin yerlere konacak ve-bunların yer değiştirdiklerinde veya uzun süre aynı yerde bırakıldıklarında en az haftada bir defa olmak
Üzere, meydana gelebilecek iç basıncı yok etmek için, kapaklan Özenle yavaşça gevşetilecek ve tekrar sıkıştırılacaktır. Madde 87 — Parlayıcı ve tehlikeli sıvıların bulaşıklarını ihtiva eden
fıçı veya variller tekrar kullanılmak amacı ile saklandıklarında boşalan
îıcı veya varillerin kapak veya tıkaçları evvela sıkıca kapatılacak, bunlar dolu fıçı ve varillerin bulunduğu depolardan çıkarılacak, dışarıda özel bir yerde derhal uygun şekilde temizlenecek, dolu fıçı ve varillerden uzakta tesis edilmiş depolara ağızlan açık olarak konacaktır. Madde 88 — Korozif sıvıların bulaşıklarını ihtiva eden damacana,
fıçı ve variller tekrar kullanılmak amacı ile saklandıklarında parlayıcı ve
tehlikeli sıvıların bulaşıklarını ihtiva eden fıçı ve varillerin tekrar kullanılmak amacıyla saklanmalarında izlenen usuller uygulanacaktır. Madde 89 — Parlayıcı, tehlikeli ve korozif sıvıların damacana, varil
ve fıçıları işe yaramaz bir duruma geldikleri takdirde, bunlar önce bu­ harla temizlenecek sonra kırılmak, ezilmek ve parçalanmak suretiyle baş­ kaları tarafından tekrar kullanılmayacak hale getirilecektir. Madde 90 — Parlayıcı ve tehlikeli sıvıların konulacağı boş fıçı ve
varillerde çatlak, kaçak veya diğer kusurlu durumlar dikkatle muayene
edilecek ve bunlara yeniden sıvı konulmak istenildiği hallerde, bunlar uygun nötrleştirici çözelti ile veya kaynar su yahut buharla yıkanacak ve bu
işlem fıçı veya varilin tamamen temizlenmesine kadar tekrarlanacaktır. Bu konuda yetkili eleman tarafından izin verilmedikçe kaplar kay­ nakla onanlmayacaktır. Madde 91 — Asit konan damacanalar, içleri asitlerden etkilenmez bîr madde ile beslenen metal sepet veya sandıklara tek başına konulacaktır. Bu damacanalar özellikle asitlere ayrılmış; dökülebilecek asitleri
bir toplama çukuruna sevk edebilecek eğimde olacak, üzeri asit etkisine dayanıklı malzeme ile kaplanmış tuğla veya beton döşemeli, yakınında su bulunan yerlerde saklanacak ve nem, aşırı sıcaklık farklarına karşı uygun
şekilde korunacaktır. Madde 92 — Asit damacanaları üst üste konulmıyacak, bunlar uygun bölmeler içine ve altlarına latalar döşenmek suretiyle yerleştirilecektir. Asit damacanalan bu iş için özel yapılmış araçlar ile taşınacak ve bu damacanalar özel ve uygun tertibat veya cihazlarla boşaltılacaktır. Madde 93 — Gaz halında veya bir sıvıda çözülmüş halde veya sıvılaştırılmış îıalde, bütün basınçlı gaz ihtiva eden tüpler, içinde bulunan basınçlı gazin Özelliklerine, tekniğin gerektirdiği esas ve mevcut standartlara uygun olarak yapılmış olacaktır. Madde 94 — Basınçlı gaz tüplerinin üzerine, aşağıdaki bilgiler, silinmtyecek şekilde ve oyuk olmamak şartiyle yazılmış olacaktır. a) İmalâtçı firmanın adı, b) Seri numarası,
c) Doldurulacak gazın cinsi, d) Boş ve dolu ağırlığı ve hacmi,
e> En çok doldurma basıncı,
f) İmal tarihi.
İmalâtçı firma, gaz tüpleri ile birlikte kontrol veya garanti belgesini de alıcıya vermek zorundadır. Madde 95 — Basınçlı gaz tüplerini (asetilen tüpleri hariç) dolduran heT firma, satışa çıkarmadan önce uygun aralıklarla belirli zamanlarda tüp ve teferruatını muayene edecek veya ettirecek ve hidrolik basınç deneyi, ağırlık deneyi, hacım deneyi gibi deneyleri yapacak veya yaptıracaktır. Bu muayene ve deneylere ait bir belge tüple birlikte alıcıya verilecektir. Belgeler istenildiğinde gösterilmek üzere işyerinde saklanacaktır. Madde 96 — Muayene ve deneyler sonucu kullanılması uygun görül- miyeh tüp ve teferruat kesinlikle kullanılmıyacaktır. Madde 97 — Her tüpün dip tarafı yere değmiyecek şekilde, belirli
bir yükseklikte, çemberle çevrili olacak, vana ve emniyet supaplarının
içinde gazların birikmesini önleyecek şekilde havalandırma delikleri olan bir koruyucu başlığı bulunacaktır. Madde 98 — Tüplerin vanası ile diğer kısımları, tüpün içinde bulu­ nan gazın kimyasal etkisiyle bozulmayacak bir maddeden imal edilmiş
olacak ve özellikle sıvılaşmış veya bir madde içinde çözülmüş amonyağın doldurulduğu tüplerde, hiç bir zaman bakır veya bakır alaşımlı maddelerden yapılmış teçhizat kullanılmıyacaktır. Oksijen ile veya oksidasyona
yol açan diğer gazlarla doldurulan tüplerin donanımı her türlü yağdan arınmış bulunacaktır. Madde 99 — Tüpler, basınçlı gazlarla hiç bir zaman izin verilenden
fazla bir basınçla ve tüp üzerinde belirtilen ağırlığın üzerinde doldurul- mıyacaktır. Tüplerin doldurulmadan önce tamamen boş ve temiz olmasına dik­ kat edilecek, kritik sıcaklıkları genel olarak çevre sıcaklığından fazla
Sahife : 6 (Resmî Gazete) 24 ARALIK 1973
olan gazların konulduğu tüpler, tamamen doldurulmıyacak ve böylece
tehlikeli basınçların meydana gelmesi Önlenmiş olacaktır. Basınçlı gazların doldurulduğu tüpler boşken ve doldurulduktan sonra ağırlık kontroluna tabi tutulacaktır. Madde 100 — Basınçlı gaz tüplerinin depolanmasında aşağıdaki ted­ birler alınacaktır: a) Dolu tüpler sıcaklık, değişmelerine, güneşin dik ışınlarına, radyasyon ısısına, soğuğa ve neme karşı korunmuş olacaktır. b) Dolu tüpler işyerlerinde depolanmasında mümkün olduğu ka­ dar az miktarda tüp bir arada bulundurulacak, tüpler yangına dayanıklı ayrı binalarda veya bölmelerde, radyadör ve benzeri ısı kaynaklarından uzak bulundurulacak ve tüplerin devrilmesine veya yuvarlanmasına karşı
tedbirler alınacaktır.
c) Tüpler, içinde bulunan gazın Özelliğine göre ayrılarak depola­ nacak, boş tüpler ayrı bir yerde toplanacaktır. d) Tüplerin depolandığı yerlerin uygun havalandırma tertibatı olacak ve bu yerlerin yeteri kadar kapısı bulunacaktır.
e) Yanıcı basınçlı gaz ihtiva eden tüplerin depolandığı yerlerde ateş ve ateşli maddeler kullanma yasağı uygulanacaktır. Madde 101 — Asetilen tüplerinde yukarıda belirtilenlerden başka aşağıdaki tedbirler de alınacaktır ;
a) Asetonda çözülmüş asetilen tüplerinin doldurulmasında basınç
hiç bir zaman 15 kg/cm2 yi geçmiyecektir. b) Yeni asetilen tüplerinin absorbsiyon malzemesi ve aseton ile
yeteri kadar dolduğu, yetkili bir eleman tarafından kontrol edilecektir. Bu kontrollar tüp boşken absorbsiyon malzemesi konulduktan sonra ve
asetonla dolu iken sıra ile tartılmak suretiyle yapılacak ve sonuçları tüplerin sicil defterine yazılacaktır.
c) Asetilenin temas ettiği bakırdan ve % 70 den fazla bakirli alaşımdan yapılmış olmayacaktır. d) Doldurulan asetilen tüpleri en az 12 saat dik olarak * bekletil­ dikten sonra kullanılacaktır. Madde 102 — Asetilen tüpleri periyodik olarak veya belirli zaman*
Iarda aşağıdaki muayene ve deneylere tabi tutulacaktır :
a) Dış muayene, tüpün ve tüp teferruatının genel muayenesi, b) Tüpün absorbsiyon malzemesi ile yeteri kadar dolu bulunup
bulunmadığının anlaşılması için muayene,
c) Tüpü absorbsiyon malzemesi ve asetonla beraber tartma, d) Basınç deneyi (Bu deney ya 60 Kg./Cm2. basınçlı su ile veya tüpte bulunan absorbsiyon malzemesinin. boşaltılamadığı hallerde yine 60
Kg./Cm2 basınçlı aseton veya argon ile yapılacaktır.)
Madde 103 — Absorbsiyon malzemesi kullanılmasında aşağıdaki
hususlar gozonunde bulundurulacaktır;
a) Tup tamamen absorsiyon malzemesi ile dolacaktır.
b) Tüpün ihtiva ettiği maddelerin kolayca muayenesi mümkün olacaktır.
e) Absorbsiyon malzemesi, çalışma süresince fiziksel ve kimyasal özelliklerinde bir değişiklik olmaksızın ilk yapılışmdaki halini aynen muhafaza edecektir. d) Absorbsiyon malzemesi, tüpe bağlı olmıyacaktır.
e) Absorbsiyon malzemesi, asetilen ve kullanılan çözücü ile reaksiyona girmiyecektir.
f) Absorbsiyon malzemesi, uzun süre kullanma sonunda dahi ezil- miyecek veya tehlike yaratmayacaktır.
g) Absorbsiyon malzemesi, Asetilenin patlayıcı ayrışımlarının tüp
İçinde yapılmasını uygun şekilde önliyecektir. Madde 104— Tüplere asetilen dolduran her işyeri, doldurduğu
tüpün sicilini tutacak ve tüpün doluş tarihi, tüpe konan absorbsiyon malzemesinin ve asetonun miktarı ve tüpe konuş tarihi, tüpün muayene»
tarihi ve muayenenin sonucu gibi bilgiler bu sicile kaydedilecektir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Üretim ve İşleme sırasında alınacak güvenlik tedbirleri
Madde 105 — Patlayıcı maddelerin bileşimlerine giren toz halindeki ham maddeler, herhangi şekilde bir işleme tabi tutulmadan önce yabancı maddelerden temizlenecektir. Madde 106 — Patlayıcı bir maddenin imali için kullanılacak, patlayıcı olan veya olmayan maddelerin her birinin, tabi tutuldukları işle min yapıldığı işyerindeki miktarları, bu işlemler için bulundurulması
zorunlu miktarları aşmayacaktır. Patlayıcı maddeler, üretildikleri mahalden uzaklaştırılmadıkça, o mahalde yeniden bir üretime geçilmiyecektir. Madde 107 — Patlayıcı maddelerin üretildiği ve işlendiği yerlerde
yamjan işler için gerekli olandan fazla işçi bulundurulmıyacaktır.
Madie 108 — Patlayıcı tozlar konmuş olan çuvallar veya torbalar boşaldıkça yıkanacak veya emici uygun bir tertibatla ve tamamiyle kapalı bir sistemle temizlenecektir. Madde 109 — Parlayıcı sıvıların, basınçlı gazlar yardımıyla bir kaptan diğer bir kaba boşaltılmasında asal gazlar kullanılacaktır. Madde 110 — Parlayıcı sıvılar, kaplara, özellikle kabın dibi veya
iç cidarları ile temas halinde bulunan ve statik elektrik bakımından da bu kapla bağlantısı olan borular vasıtasiyle doldurulacaktır. Madde 112 — Parlayıcı sıvıların kapalı bir kaptan diğerine boşaltılmasında kullanılan tesisatta, sıvı buharının dönüşünü sağlayacak bir boru donatımı bulunacaktır. Madde 112 — Korozif sıvıların doldurulup boşaltılması kendi ağırlığıyla işler sistemlerle, basınçlı hava veya asal gazlar kullanılan terti­ batla veyı uygun pompalarla yapılacaktır. Madde 113 — içinde korozif sıvılar bulunan ve boşaltma muslukları bulunmayan kaplan boşaltmak için pompalar, devirme araçları veya diğer uygun tertibat kullanılacaktır. Madde 114 — Korozif sıvı kapları, doldurma ve boşaltma işlemleri
dışında, devamlı suretle, kapalı tutulacaktır. Madde 115 — Korozif sıvıların doldurulduğu, boşaltıldığı ve benzeri bir işlemin yapıldığı işyerlerinde, yere dökülen sıvının yayılmasını önlemek için döşeme mümkün olabildiği kadar kuru tutulacaktır. Döşemedeki sıvıların üzerine isçilerin basmalarını önlemek için sıvıların etrafı uygun şekilde işaretlenecek ve temizleninceye kadar göz altında bulundurulacaktır. Dökülmüş sıvılar hiç bir zaman odun, talaş, üstüpü, kumaş ve diğer
organik maddelerle silinmiyecek, su ile yıkanacak ve tebeşir, karbonat, kireç veya benzerlerine emdirilerek temizlenecektir. Madde 116 — Korozif sıvıların doldurulduğu, boşaltıldığı ve benzeri işlemlerin yapıldığı işyerlerinde kullanılmaya hazır akarsu bulunacak ve bir insan için yeter büyüklükte su banyoları veya süratle işle­ yen çok taraflı duşlar her bolumun içerisine veya yakınına kurulmuş
olacaktır. Kazayn uğrayanların yanmalarım önlemek için suyun sıcaklığı ve
çevrenin sıcaklığı hissedilir şekilde farklı olmıyacaktır. Derişik sülürik asit ile temasa gelen el veya vücudun herhangi
bir kısmı bol su ile ve tercihan % 5 -10 sodyumbikarbonat çözeltisi ile
yıkanacaktır. Bu çözeltiler kırılmaz kaplar içinde yeteri kadar ve kolayca erişebilir bir yerde hazır bulundurulacaktır. İşveren tarafından
işyerlerine bu hususta gerekli talimat asılacaktır. Madde 117 — Tahriş edici ve zehirleyici kuru maddelerin doldurul­ masında, boşaltılmasında ve benzeri işlemlerde kullanılan transportörj 1er, eyimli yollar, huniler, asansörler, ayırıcılar ve ayırıcıların menfezleri,
elekler, kırıcılar, öğütücüler, kurutucular, ambalaj makinaları ve diğer araçlar toz toplayıcılarına uygun şekilde bağlanacaktır. Madde 118 — Tahriş edici ve zehirleyici kuru maddelerin doldurulmasında, boşaltılmasında ve benzeri işlemlerde kullanılan sabit tesis halindeki toplayıcılar, dışarda veya yalnız bu işe ayrılmış yerlerde bulu­ nacak, buralara girecek işçilere kişisel korunma araçları verilecektir. Madde 119 — Doldurma, (boşaltma ve benzeri işlemler sırasında dökülmüş olan tahriş edici ve zehirleyici kuru maddeler, tercihan elektrik süpürgesi veya benzeri emici cihazlarla, kısa zamanda temizlenecektir. Madde 120 — İçinde basınçlı gazlar bulunan tüpler, çabuk boşalt­ mak amacı ile asla ateşe tutulmayacak, su kapları yardımı ile ısıtılacak ve boşalan tüplerin vanaları derhal kapatılacaktır. Madde 121 — Patlayıcı maddelerin veya bunlarla meydana gelen patlayıcı karışım veya bileşimlerin bir binaya veya bir binadan başka bir yere taşınmaları için kullanılan butun araçlarda, arabalarda ve diğer kaplarda aşağıdaki tedbirler alınacaktır, a) Açıkta hiç bir demir veya çelik kısım bulunmayacaktır. b) İçinde yalnız patlayıcı maddeler veya patlayıcı karışımın bileşimine giren maddeler bulunacaktır.
c) Üzeri kapalı veya uygun şekilde örtülü olacaktır. d) Dolu veya yüklü oldukları zaman ve taşınma sırasında mey­ dana gelmesi imkân dahilinde bulunan tehlikeleri önlemek için gerekli
tedbirler Alınacaktır. Madde 122 — Patlayıcı maddelerin taşınmaları sırasında bunların döküldüğü veya saçıldığı hallerde patlayıcı maddelerin döküldüğü yer
iyice görülecek şekilde işaretlenecek ve dökülen maddeler sorumlu ele-
,manın vereceği talimata göre toplanıp kaldırılacaktır. Madde 123 — İşyerinde korozif sıvı kapları duman çıkarmadan ve tercihan mekanik olarak transportörlerîe yahut kaplar özel eğri platformlu küçük arabalarla veya damacanalar özel çatallı arabalarla taşı­ nacak.
24 ARALIK 1973 (Resmî Gazete) Sahife : 7
Madde 124 — İçinde basınçlı gazlar bulunan tüplerin taşınmasında
itina gösterilecek, bunların birbirine çarpmasını ve düşmesini önlemek
için gerekli tedbirler alınacak ve tüpler hiç bi r zaman manyetik tutucular ile Kaldırılmıyacaktır.
ÜÇÜNCÜ KISI M
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddeler ile ilgili Güvenlik
Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (S. P. G.J ile ilgili Güvenlik Tedbirleri
Madde 125 — B u Bölümde geçen:
a) Gaz deyimi; petrol menşeli fiziksel hali gaz olan hidrokarbonlardan propan, propilen, normal bütan ve izo – bütan, bütilen bileşiklerin i veya bu bileşiklerin karışımlarını,
b) Sıvı» deyimi; petrol ve maden kömürü menşeli parlayıcı sıvıları ve bunların karışımlarını,
c) «Sıvılaştırılmış petrol gazları (S.P.G.)» deyimi; sıvılaştırılmış
propan, propilen, normal-bütan, izo-bütan ve bütilen bileşiklerini veya
bu bileşiklerin karışımlarını,
d) «Kap» deyimi sıvıların ve sıvılaştırılmış petrol gazlarının
(S.P.G.) stok edilmesinde ve naklinde kullanılan TS E Normlarına uygun yapılmış tankları, varilleri, tüpleri, tenekeleri ve benzerlerini,
e) «Kap teferruatı» deyimi; tank ve tüplere ait valf, manometre,
detantör, kapak, tapa, korkuluk, seviye göstergesi ve benzeri donatımı,
f) «Cihaz» deyimi, sıvılar ve sıvılaştırılmış petrol gazlan (S.P.G.)
ile çalışan bek, ocak, brülör, fırın, soba, şofben, hamlaç ve aydınlatıcılan ,
g) «Sistem» deyimi; bilumum bağlantıları,
h) «Dolum yeri» deyimi; sıvının ve sıvılaştırılmış petrol gazlarının (S.P.G.) stok edildiği kapların bulunduğu ve sıvının kaplara doldurulduğu yerleri,
i) «Kullanma yeri» deyimi; sıvılar ve sıvılaştırılmış petrol gazlan
(S.P.G.), ile çalışan cihazların kullanıldığı yerleri,
j) «Dağıtım merkezi» deyimi; dolum yerleri dışında kurulan ve
kullanma yerlerine şevke hazır, sıvı ve sıvılaştırılmış petrol gazları
(S.P.G.) kaplarının bulunduğu yerleri,
k) «Taşıt» deyimi; kapla n taşıyan kara, deniz ve hava taşıma araçlarım,
belirtir.
Madde 126 — Sıvı ve S.P.G., üretim yerinden dolum yerine çelikten yapılmış borularla sarnıçlı vagonlarla kar a ve deniz tankerleri ile getirilecek ve kaplara doldurulacaktır.
Madde 127 — Sıvı ve S. P. G. nin dolum yerinde stok kaplar, silindir ,
küre ve tesmen silindi r kısmen yarım koni şeklinde, dıştan soğutma
tertibatlı, sağlam tabanlara oturtulmuş, kap teferruatı ile donatılmış,
uygun özellikte, gerekli deneylere tabi tutulmuş olacak ve ışığı yansıtacak bi r renge boyanacaktır.
Madde 128 — Dolum yerlerinde S.P.G. nin tüplere doldurulması
işi, stok kaplarından en az 5 metre.uzakta yalnız bu işe ayrılmış yerlerde yapılacaktır.
Madde 129 — Kokusu bulunmayan S. P. G. nin etil merkaptan, pent il merkaptan ve tiyofen gibi zararsız ,bir kok u maddesi katılarak,
kaçak halinde, tanınması sağlanacaktır.
Madde 130 — Dolum yerlerinde sıvının ve S.P.G. nin stok edilmesinde kullanılan kapların, meskun yerlerden ve birbirlerinden olan uzaklıkları, bu Tüzüğe ekli V numaralı çizelgeye göre sağlanacaktır.
Madde 131 — Dağıtım merkezinde aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
a) Kapla r dağıtım merkezinde iy i havalandırılmış; ateşli maddeler yasağının uygulandığı, bodrum niteliğinde olmayan yerlerde, valfleri
kapalı, kapakları yerlerine takılı ve ağızları yukarı doğru gelecek şekilde
bulunacaktır.
b) Sızıntı yapan, gaz kaçıran ve hasara uğramış kaplar, dağıtım
merkezinden uygun şekilde ve itina ile uzaklaştırılacaktır.
c) Kaplar , kapalı yerlerde tek sıra halinde, açık yerler de güneş
ışınlarına maruz kalmıyacak sundurma altında uygun tertibat alınmak
suretiyle üstüste en çok 6 sıra halinde istiflenecektir.
Madde 132 — Kapların dolu ve boş olarak taşınmasında aşağıdaki
tedbirler alınacaktır:
a) Kapların valfı kapalı ve kapağı yerine takılmış olacaktır.
b) Kaplar taşıtlarda ağızları yukarı doğru gelecek şekilde istiflenecek, bu suretle devrilme, sürüklenme, çarpma ve düşme gibi tehlikeli
olaylara meydan verilmiyecektir.
c) Tasıma sırasında bu konuda özel eğitim görmüş, gerekli sayıda
görevli bulunacaktır.
d) Taşıtların hareketi sırasında statik elektriğe karşı gerekli tedbirler alınacaktır.
e) Taşıtlarda egzos güvenliği sağlanmış olacaktır.
f) Kaplarda gaz kaçağının aranması için ateşli ve alevli araçlar
kullanılması yasaktır.
Madde 133 — Dağıtım merkezlerinin meskûn mahallerde kurulacağı yerler ve buralarda bulundurulacak sıvı ve S.P.G. miktarları, belediyelerce, belediyesi bulunmayan meskûn yerlerde mahallin en büyük
mülkiye amirince saptanır.
Madde 134 — Meskûn yerler dışında kurulu dağıtım merkezlerinde
en çok 500 adet ev tipi veya 100 adet sanayi tipi kap bulundurulabilecek ve bu kapların ihtiva ettikleri toplam S.P.G. miktarı 5.000 kilogramı
geçmiyecektir.
Madde 135 — Sıvıların ve S.P.G. kaplarının bulunmasına izin verilmiş olan bina ve yerlerde başkaca bi r iş yapılması, özellikle parlayıcı,
patlayıcı, tehlike ve zararlı maddelerin üretilmesi, işlenmesi, ambalajlanması ve depolanması yasaktır.
İKİNCİ BÖLÜM
Magnezyum, ve benzeri Parlayıcı katı maddeler ve Alaşımları
ile ilgili Güvenlik Tedbirleri
Madde 136 — İçerisinde parlayıcı katı maddeler ve alaşımları eritilen, dökömleri yapılan işyerleri tercihan tek katlı yapılmış ve özellikle
bu işe ayrılmış olacaktır.
Madde 137 — Eritme fırınlan kolayca erişilebilecek ve rahatça
temizlenebilecek şekilde yapılacak ve bunları ısıtan cihazların ayarlanmasını sağlayacak ve alevlerin doğrudan doğruya potaya çarpmasını
önliyecek tertibat bulunacaktır.
Madde 138 — Potalar ancak belirli bi r yüksekliğe kadar doldurulacak ve her dökümden sonra potaya yapışmış olan maden, tuz, cüruf
ve diğer birikintile r iyice temizlendikten sonra potanın çevresine vurularak muayene edilecek, yeni bi r eritmeye dayanıp dayanamıyacağı saptanacaktır.
Madde 139 — Nemli metal talaşlar, doğrudan doğruya potalara
konulmadan evvel, havada kurutulacak, fakat bu maksadın sağlanması
için eritme fırınlarının yakınında büyük miktarlar yayılı bulunmayacaktır.
Madde 140 — İşyerleri ve makinalar her gün bi r kaç defa döküntülerden temizlenecek ve bu döküntülerin işyeri içinde birikmesine meydan
verilmiyecektir.
Madde 141 — Talaş çıkaran makinalar ve tezgâhların, taş tezgâhlarının kesici ağızları daima keskin bi r halde bulunacak, fazla ısınmaya
sebep olmayacak bi r hızla kullanılacak veya hava veya bu işte kullanılan kesme yağları ile soğutulacak, kesme ve taşlama sırasında meydana
gelen tozlar, uygun bi r tertibatla dışarı atılacaktır.
Madde 142 — Talaş ve tozlardan meydana gelen artıklar belli bi r
yerde biriktirilecek, işe yarayanlar ayrıldıktan sonra geri kalanlar, bu
işte yetkili bir elemanın gözetiminde yok edilecektir.
Madde 143 — Parlayıcı katı maddeler, yanmaz malzemeden yapılmış hermetik kaplarda taşınacaktır.
Madde 144 — B u maddelerle temas eden işçilerin kullandıkları
kişisel korunma araçları iş elbiseleri, iş ayakkabıları her gün yetkili bi r
elemanın gözetiminde uygun şekilde temizlenecektir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Nitrosellüloz, Selüloit ve benzeri Parlayıcı Patlayıcı Maddeler ile
ilgili Güvenlik Tedbirleri
Madde 145 — Nitrosellüloz, seliloit ve benzeri maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı işyerleri, tercihan tek katlı, diğer binalardan ayrılmış, pencereleri ışığın doğrudan doğruya içeriye girmesine engel olacak şekilde yapılmış binalarda kurulacaktır.
B u nitelikle bina bulunamadığı takdirde nitrosellülozun, selüloitin
ve benzer maddelerin sadece işlenmesi ve bi r üretimde ilkel madde
olarak kullanılması kayıt ve şartı ile çalışacak işyerleri, birden fazla
katlı binaların tabanı betonarme olan ve yukarda sözü edilen tek katlı
binaların diğer özelliklerini taşıyan en üst katında kurulabilir .
Söz konusu, en üst katın nitrosellüoz, selüloit ve benzeri maddelerin ürelimi ve depolanması işlerinde kullanılması Çalışma Bakanlığından alınacak özel izne bağlıdır.
Madde 146 — Selüloitten eşya imali sırasında kullanılan testere,
matkap, freze v. b. delici ve kesici araç ve gereçler uygun şekilde soğutulacak, ısınan parçaların sıcaklığının 115 *C geçmemesi için gerekli
tedbirler alınacaktır.
B u madelerin kalıplanması sırasında, ayarlanabilen buhar, sıcak
su veya elektrikle çalışan uygun ısıtıcılar kullanılacaktır.
Sahife : 8 (Resmî Gazete) 24 ARALIK 1973
Madde 147 — İşyerleri günde bi r kaç defa uygun şekilde temizlenecek, artıklar sık sık toplanarak içerisi su ile dolu kapaklı kaplara
konacak, uygun bi r yerde yok edilinceye kadar işyeri dışında bulundurulacaktır.
Madde 148 — Gerek mamul gerek hammaddenin işyerleri içinde
bulundurulacak en çok miktarları saptanarak bi r levha üzerine yazılacak ve bu levha kolayca görülebilen bi r yere asılacaktır.
Meskûn yerlerde, bi r depoda filim halindeki selüloit 1.000 kilogramdan fazla ve selüloitten yapılmış normal maddeler 4.000 kilogramdan
fazla bulundurulmayacaktır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Karpit (Kalsium Karbür) ve Asetilen ile ilgili Güvenlik Tedbirleri
Madde 149 — Karpit deposu olarak kullanılacak yerler, kuru, iyice
havalandırılacak şekilde ve ateşe dayanıklı malzemeden yapılmış olacak
ve bunların su geçirmez özellikte tabam, basınca dayanıklı duvarları ve
hafif malzemeden yapılmış çatıları bulunacaktır.
Madde 150 — Karpit deposu olarak kullanılan yerlere giden bütün
yolların iyice görülecek yerlerine, «Karpit deposu yetkisiz kimselerin girmesi yasaktır.» «Yangın halinde su kullanılmıyacaktır.» şeklinde yazılmış
levhalar bulundurulacaktır.
Madde 151 — Karpit, kırılma tehlikesi olmadan kaldırılıp indirilebilmeler i için yeteri kadar sağlam, hava ve su geçirmeyen bi r kapakla
(hermetik olarak) kapatılmış, üzerlerinde, iyice okunacak şekilde, «Karpit
kuru tutulacak» yazısı veya diğer uygun bi r ibare bulunan, madenî kaplarda saklanacaktır.
Madde 152 — Depolardaki karpit kaplarından yalnız bi r tanesi açılarak karpit alınacak, sonra tekrar sıkıca kapatdacaktır.
Karpit kaplarını açmak için, ısıtılan veya kıvılcım hasıl edebilecek
aletler kullanılmayacaktır.
Madde 153 — Aseton veya diğer bi r çözücü ile beraber yahut yalnız
başına homogen, gözenekli diğer bi r maddeye emdirilmiş olmadıkça, 1,5
Kg./Cm. 2
den daha yüksek basınçlı asetilen gazının veya sıvı asetilenin
üretimi, depo edilmesi ve taşınması yasaktır.
Madde 154 — Boşaltılmış kaplardan kullanılmaz halde kalan bütün
karpit tozları temizlenecek ve ağırlıklarının en az 10 katma eşit miktarda
su içerisine dökülerek tamamiyle yok edilecektir. B u işlem açık havada
ve her çeşit ateş ve alevden yeter uzaklıkta yapılacak ve karpitli su kanalizasyonu dökülmeyecektir.
Madde 155 — Asetilen üretiminde kullanılan karpitin saflığı, kabul edilmiş normlara uygun bulunacak, sanayide kullanılan gaz halindeki
asetilen, hacmen % 0,05 den fazla fosforlu hidrojen ve % 0,15 ten fazla
kükürtlü hidrojen ihtiva etmeyecektir.
Madde 156 — Asetilen jeneratörleri, iç basınçlara karşı güvenle dayanabilecek özellikte malzemeden yapılacak ve asetilenle temasa gelmesi
muhtemel olan kısımlar bakır veya % 70 den fazla bakirli alaşımlardan
yapılmış olmayacaktır. Otomatik olmıyan jeneratörlerdeki güvenlik boruları gözle görünür durumda olacaktır.
Madde 157 — Sürekli çalışan jeneratörlerde, karpiti, etkileyen veya
soğutan suyun yeter miktarda olup olmadığının, çalışma süresince kontr o l edilebilmesi ve gerektiğinde asetilen gazı çıkışma mahal bırakılmaksız m, su ilâvesi sağlanacaktır.
Madde 158 — Asetilen jeneratörleri üzerinde, okunaklı ve silinip bozulmıyacak tarzda aşağıdaki bilgiler yazılı bulunacaktır.
a) Kullanılacak ka piti n parça büyüklüğü ve her şarj için kabul
edilen miktarı,
b) Saatte üretebileceği en çok asetilen miktarı,
c) Jeneratör için kabul edilen en çok basınç,
d) Jeneratörün tip numarası veya işareti ve servise girdiği tarih,
e) İmal eden veya satan müessesenin isim ve adresi.
Madde 159 — İç basıncı su yüksekliği ile ölçülemiyen asetilen jeneratörlerin de, kabul edilen en yüksek çalışma basıncının 0,1 Kg./Cm 2
den daha fazlaya yükselmesini önleyecek veya kabul edilen en çok basınçtan 0,1 Kg./Cm. 2
den daha küçük olduğu vakit otomatik olarak kapanacak, doğru ve muntazam çalışan, aşınmaya, paslanmaya, ki r ve neme
dayanıklı, ayarı kolayca bozulmıyan en az bi r güvenlik supabı bulunacaktır.
Madde 160 — Asetilen jeneratörlerine karpitin doldurulması ve boşaltılması sırasında, su hücresi içinde tehlikeli hava ve gaz karışımının
teşekkül etmesini ve içine yetersiz miktarda taze karpit düşmesini, önlemek üzere, su hücreleri daima dolu bulundurulacak, kısmen kullanılmış karpitler tekrar jeneratörlere konmayacaktır.
Madde 161 — Hareketli gaz deposunun üstüne ağırlık konmayacak ve
asetilen üretme tesisatı, herhangi bi r alevle doğrudan doğruya temasa
getirilmeyecektir.
Madde 162 — Asetilen jeneratörü, çalıştırılmayacağı zaman gaz,
karpit ve sudan tamamen temizlenerek kurutulacaktır.
Soğuk havalarda asetilen jeneratörlerindeki su donduğu hallerde sıcak su veya buhar kullanılarak buz eritilecektir.
Madde 163 — Taşınabilir asetilen jeneratörlerinin temizlenmesi ve
doldurulması, gaz ve hava karışımının boşaltılması, işyeri binaları dışında
yapılacaktır.
Madde 164 — Asetilen jenetörleri, vinç, caraskal veya palanga gibi
makina ve aletlerle özel bağlama tertibatı yapılarak taşınacaktır.
Madde 165 — Asetilen üretme tesisatının herhangi bi r kısmı üzerinde onarıma başlanmadan önce, tesisat karpit ve artıklardan temizlenecek, su ile iyice yıkanacak ve su, buhar veya asal gazlarla tamamen
doldurulacaktır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Uçucu ve Parlayıcı Sıvılarla hasırlanan Tabanca boyaları ile ilgili
Güvenlik Tedbirleri
Madde 166 — Tabanca boyacılığı, tecrit edilmiş özel bölümlerde her
türlü güvenlik tedbirleri alınmış olarak yapılacaktır.
Madde 167 — Küçük veya orta boydaki parçaların püskürtme ile
boyanması veya verniklenmesi, uygun kapalı bölümlerde veya uygun
davlumbazlar altında yapılacak, boyacı, daima bu bölüm veya davlumbazların dışında bulunacaktır.
Boyacının bölüm ve davlumbaz dışında bulunması teknik nedenle
sağlanamadığı hallerde boya gaz ve buharı, uygun şekilde dışarı çekilecek veya su perdesi kullanılacak yahut işçilere temiz hava maskesi gibi
uygun kişisel korunma araçları verilecektir.
Madde 168 — Boya püskürtme yerlerinde bi r günlük iş için yeterli
miktardan fazla uçucu ve parlayıcı sıvılar depolanmayacaktır. Bunlar özelliklerine göre iyice kapalı kaplarda bulundurulacak ve boşalan kaplar
derhal püskürtme yerlerinden çıkarılarak dışarda uygun bi r yere taşınacaktır.
Madde 169 — Tabanca boyacılığında kullanılan bölmeler, davlumbazlar, aspiratörler, çekme yolları, ana borular ve benzeri uygun şekilde
en az haftada bi r boya ve vernik artıklarından temizlenecektir.
Doymamış asitlerden meydana gelen yağları ihtiva eden boyalarla
birlikte organik nitro bileşikli boyalar aynı günde kullanıldığı hallerde,
gerekli temizlik, o günün işleri bittikten sonra yapılacaktır.
Temizleme için çabuk parlaya/bilen maddeler ve demi r veya çelik
gibi kıvılcım çıkaran malzemeden yapılmış araçlar kullanılmayacaktır.
Madde 170 — Boyanmış veya verniklenmiş malzeme, ancak her
türlü parlama ve patlama tehlikeleri ile sağlığa zararlı etkileri ortadan
kaldıran şartlar sağlanarak, kurutulacaktır.
B u işlemlerde meydana gelen gaz ve buharlar, gerekli tedbirler alınarak zararsız hale getirilecektir.
ALTINC I BÖLÜM
Un, Yem ve benzeri maddelerle ilgili Güvenlik Tedbirleri.
Madde 171 — Değirmenlerin, un fabrikalarının ve yem fabrikalarının binalarında döşemeler, duvarları bölmeler ve tavanlar kârgir olarak
yapılacak ve her 25 m3
, iç hacım için 1 m 2
yüzey hesabiyle patlama
menfezleri bulunacaktır. B u tesisler ile un, yem ve benzeri madde depoları arasında yangın sirayetini önleyecek tedbirler alınacaktır.
Madde 172 — Değirmenler veya un fabrikalarında bodrumlar,
tüneller ve galeriler, buralardaki bantlı transportörlerin ve diğer tesislerin yanlarına ve alt kısımlarına kolaylıkla yaklaşılacak genişlik ve uzunlukta yapılmış olacaktır.
Tabii havalandırmanın ortamdaki tozların giderilmesine yetmediği
hallerde buralar uygun şekillerde havalandırılacaktır.
Madde 173 — Hububat silo ve depolarının toz geçirmez kapakları
ve su geçirmez döşemeleri ve hava değiştiren tertibatı bulunacak ve en
an 30 santimetre çaplı ve tepesinde rüzgar istikametine göre dönebilen
bi r şapka bulunan dikey bacalar ile ayrıca açık havaya bağlı olacaktır.
Madde 174 — Hububat kurutma yerleri, ateşe dayanıklı malzemeden yapılmış olacak ve elevatörlerden, depolardan yeter uzaklıkta veya
uygun şekilde tecrit edilmiş yerlerde bulundurulacaktır.
Madde 175 — Hayvan yemleri, ot ve samanlar, glüten, arpa küspeler i ve diğer yağlı küspeler ve kendi kendine tutuşabilen diğer maddeler
topluca depolanmıyacaktır. B u maddelerin topluca depolanması zorunlu
olan hallerde aşırı neme ve sıcaklıklarının yükselmelerine karşı gerekli
tedbirler alınacak ve yığınların yüksekliği 3 metreyi geçtiği zaman bunların içine en çok her 4 metrede bi r uygun havalandırma boruları konulacaktır.
24 ARALIK 1973 (Resmî Gazete) Sahife : 9
YEDİNCİ BÖLÜM
Nişasta ve benzeri maddelerle ilgili Güvenlik Tedbirleri
Madde 176 — Nişastanın kurutulması, kuru nişastanın öğütülmesi,
elenmesi tane ve toz halindeki nişastanın toptan ambalajı, parça halindeki nişastanın pişirilmesi, prese edilmesi, ayrılması ve ambalajı gibi
işlemler birbirinden yanmaz duvarlarla ayrılmış binalarda yapılacaktır.
Birden fazla katlı binalarda taban ve tavan betonarme olarak inşa
edilmiş, tabanı ve duvarlarının 2 metre yüksekliğe kadar olan kısmı çimento veya benzeri ile kaplanmış olacaktır.
Madde 177 — Nişasta kurutucuları ve etüvlerinin nişasta kurutma
kısımlarının, tabandan tavana kadar uygun nitelikte yapılmış ısıtma tesisatı olacak ve bu ısıtma tesisatı bütün kısımlardan tamamiyle tecrit
edilmiş bulunacaktır.
Madde 178 — Nişastanın öğütülmesi tamamen kapalı sistemde yapılacak, doldurma ve ambalajlamaya kadar bütün işlemlerde, nişasta
tozlarının ortalığa dağılmasına meydan verilmiyecektir. B u husus sağlanamadığı hallerde tozlar teşekkül ettiği yerde ortama yayılmadan aspirasyon suretiyle dışarı atılacaktır.
Madde 179 — Fermantasyon kazanları, depoları ve havuzları, paslanmaz maddelerden yapılmış veya kaplanmış olacaktır. Fermantasyon
artıkları ve sular zararsız hale getirildikten sonra dışarıya atılacaktır.
Madde 180 — Şeker, kakao, mantar ve benzeri organik maddelerin
toz haline getirildiği işyerlerinde, bu maddelere ait tozlarla havanın meydana getirdiği karışımın patlama oranında bi r karışım haline dönüşmemesi için gerekli bütün tedbirler alınacaktır.
DÖRDÜNCÜ KISI M
Sıcak veya Soğuk Korozif maddelerle çalışmalarda alınacak
Güvenlik Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Nitri k asit, Sülfirikasit ve Hidroklorik asit veya benzeri maddelerle
Çalışmalarda alınacak Güvenlik Tedbirleri.
Madde 181 — Nitrikasit, sülfirikasit hidroklorikasit ve benzeri maddeler hermetik olarak kapalı kaplarda saklanacak ve, taşınacaktır.
Ayrıca bu asitlerle doldurulacak kaplarda yeteri kadar hava payı
bırakılacaktır.
Madde 182 — İşyerlerine dökülen asitler bol su ile yıkanacak ve
bu sırada işçilere uygun kişisel koruyucu araçlar verilecektir.
Asitler, odun talaşı, saman ve yün parçalarına, toprak ve benzerlerine emdirilmiyecektir.
Madde 183 — Günlük asit ihtiyacından fazlası işyerinde bulundurulmıyacaktır.
Madde 184 — Nitrikasit, sülfirikasit, hidroklorikasit ve benzeri
maddeler sulandırılırken, suyun içine yavaş yavaş dökülecek ve bu sırada
karışım sürekli ve uygun şekilde karıştırılacaktır.
Hiç bi r nedenle bu asitler içine su dökülmiyecektir.
İKİNCİ BÖLÜM
Sodyumhidroksit, Potasyumhidroksit, Kalsiumhidroksit ve benzeri
Maddelerle çalışmalarda alınacak Güvenlik Tedbirleri
Madde 185 — Sodyumhidroksit, potasyumhidroksit kalsyum hidroksit ve benzeri maddelerle çalışan işçilere uygun kişisel korunma araçları
verilecektir.
Madde 186 — Sodyumhidroksit, potasyumhidroksit kalsyumhidroksit ve benzeri maddelerle yapılan çalışmalar sırasında meydana gelmesi
mümkün olan yanıklar için bol su, % 1 lilk borilkasit, % 5 lik asetikasit
veya bunlara tekabül etmek üzere sirke veya limon suyu, işyerlerinde
uygun şekilde bulundurulacaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Hidroflörikasit ile çalışmalarda alınacak Güvenlik Tedbirleri
Madde 187 — Hidroflüorikasit ile çalışılan yerlerde, taban, bu asid in etkilemiyeceği kurşun, gutaperka veya benzeri bi r madde ile kaplı
olacak ve tabanda su geçirmez bi r kanala akıntı yapan hafif bi r eyim bulunacaktır.
Madde 188 — Çalışma masaları ve işlenecek parçaların sokulması
için gerekli gözlerle, açıklıklar, kauçuk, plastik veya benzeri maddeden
yapılmış olacak ve kenarları taşkın kurşun kaplı davlumbazlar içerisine kapatılmış bulunacak ve b u masaların kenarları hidroflüorik asitden
etkilenmeyen kurşun, gutaperka veya benzeri bi r madde ile kaplı olacak ve dökülen asidin masalar altına akmaması için masaların kenarları yukarıya kalkık yapılacaktr.
Masalarda, çalışmalarda çıkacak zehirleyici gazları doğrudan doğruya çıktıkları noktaya toplayıp kapalı kanallarla işyeri dışına çekecek
tertibat bulunacaktır. Aspirasyon asit teknelerinin üst kenarları boyunca kuvvetli olacak ve gazlar, yukarıdan aşağı doğru çift cidarlı tertibatla
emilecektir.
Madde 189 — Hidroflüorikasit ancak gutaperka, kurşun veya uygun plastik ve benzeri malzemeden yapılmış kaplarda saklanacak ve taşınacaktır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Katı Karbondioksit (kurubuz) ile çalışmalarda alınacak, Güvenlik
Tedbirleri
Madde 190 — Kurubuz ile yapılacak işler için kullanılacak gereçlerin sapları, ağaçtan yapılmış olacaktır.
Madde 191 — Kurubuz veya kurubuz ile temas halindeki madensel
cisimler üzerinde gereçsiz olarak çalışan işçilere, uygun koruyucu eldivenler verilecektir.
Madde 192 — Kurubuz , içerisinde meydana gelecek basınca dayanıklı şişeler veya kapalı kaplar içine konacaktır.
Madde 193 — Gerekli güvenlik tedbirleri alınmış bulunmadıkça,
kurubuz depoları içerisine hiç kimse girmeyecektir. Deponun içinde işçi
bulunduğunun anlaşılması için depolarda içeriden kumanda edilen zil
veya kırmızı ışık ve elektrik cereyanı kesilmesi halinde kullanılmak üzere uygun bulunacak diğer haberleşme tertibatı yapılmış ve kullanılma
şekilleri belirtilmiş olacaktır.
BEŞİNCİ KISI M
Zehirleyici, Tahriş edici ve Zararlı Maddelerle çalışmalarda alınacak
Güvenlik Tedbirleri
BİRİNCİ BÖLÜM
Kurşun ve Kurşun Alaşımları veya Kurşun Bileşikleri ile çalışmalarda alınacak Güvenlik Tedbirleri.
Madde 194 — Kurşun ve alaşımlarının veya bileşiklerinin hazırlandığı, işyerlerinde, tane, parça, levha ve şerit halindeki kurşun, (külce hariç) tozumasına karşı uygun kapaklı kaplarda veya daima nemli bi r durumda bulundurulacak, bunlar işyerleri içinde açıkta bırakılmıyacaktır.
Erimiş haldeki kurşundan çıkan cüruf ve benzerleri hermetik kapaklı kaplar içinde toplanacak ve bu kaplar işyeri dışında bulundurulacaktır.
Madde 195 — Üstübeç, Hollanda veya Bölme metoduyla üretildiği
hallerde aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
a) Üzerine asit potaları dizilen yataklarda, meşe kabuğu veya tehlikeli veya zararlı gaz çıkarmayan diğer organik maddeler kullanılacaktır.
Yataklarda hayvan gübresi kullanılması yasaktır.
b) He r bölme içerisinde, yeteri kadar su püskürten hortum bulundurulacaktır.
c) Üstübeçin, bölmelerden kaldırılmasında ve kapak tahtaları kaldırıldığı sırada tozuması önlenecek, bunun için her yatak önceden yeteri
kadar ıslatılacaktır.
Madde 196 — Üstübeç, Alman veya Oda metodu ile üretildiği hallerde aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) Üretim sırasında oksitleme odaları ve içindekiler nemli bulundurulacaktır.
b) Asitli reaksiyon tamamlandıktan ve odalar yeteri kadar soğuduktan sonra duvarlara, iskeleler ve tavanlara yapışmış olan üstübeç,
kuvvetli su püskürtülmesiyle yerlerinden koparılıp daha sonra filitreden
geçirilmek üzere, su yardımıyla odaların dışındaki depolara gönderilecektir.
Madde 197 — Üstübeç Karter veya Wultze metodu ile üretildiği
hallerde aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) Püskürtme odaları, toz geçirmez olacak ve boşaltma işi mekanik olarak yapılacak şekilde düzenlenecektir. Püskürtülen kurşun, asit
silindirlerine toz geçirmez kapaklan bulunan sonsuz vidalı transprtörler ile ve otomatik olarak taşınacaktır.
b) Bakım ve onarım amacıyla da olsa püskürtme işleri yapılırken, uygun solunum cihazları verilmeden işçiler odalara sokulmıyacaktır.
Madde 198 — Üstübeç hamurunun kurutulmasında kullanılan etüvlerde veya kurutma kanallarında aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) Etüvlerin ve kurutma kanallarının içi pürüzsüz ve su geçirmez
malzemeden yapılacak ve bunların tabanlarında girinti ve çıkıntı bulunmayacak, toz emici tertibatla veya su ile kolayca temizlenebilecektir.
Sahife : 10 (Resmî Gazete) 24 ARALIK 1973
b) Kurutma kanallarının, havalandırmaya yeterli bi r veya bi r kaç
açılıp kapanır penceresi bulunacaktır.
c) Etüvlerin ve kurutma kanallarının en üstteki kurutma tablası
rafı, tabandan itibaren en çok 3 metre yükseklikte olacaktır.
d) Etüvlerin ve kurutma kanallarının kumanda kolları etüvlerin
dışarısında ise kurutma kalıplarını boşaltmaya yarayan uygun tertibat
bulunacaktır.
Madde 199 — Etüvlerin ve kurutma kanallarının sıcaklığı 21 °C ye
veya dışarının sıcaklığı ile en çok 5°C farklı bi r hadde düşmedikçe, hiç
b i r nedenle üstübeç hamuru kurutma etüvünün içerisine girilmeyecektir .
Madde 200 — Teknik şartlar uygun olduğu hallerde, kurşun esaslı
maddelerin yağla ezilme ve döğülmeleri gibi üretimde kullanılacak üstübeç, hamur halinde bulundurulacaktır.
Madde 201 — Kurşun bileşiklerinin veya kurşun esaslı maddelerin
üretiminde kullanılan fırınlar, cihazlar, borular ve diğer cisimler ihtiyaç
hasıl oldukça ve her halde en geç 15 günde bi r defa temizlenecektir.
İKİNCİ BÖLÜM
Fosfor ve Bileşikleri ile çalışmalarda alınacak Güvenlik Tedbirleri.
Madde 202 — Kibrit yapımında beyaz fosforun kullanılması yasaktır.
Beyaz fosfor yerine, kırmızı (amorf) fosfor, veya fosforseskisülfür
yahut diğer uygun maddelerin kullanılması mümkün olan hallerde beyaz fosfor kullanılmıyacağı gibi, havaî fişek ve maytap imalinde de beyaz
fosfor kullanılmaz.
Madde 203 — Beyazfosfor, su sızdırmaz uygun kapaklı kaplarda
ve bu kaplar tamamen suya batmış bi r halde saklanacak ve gerektiğinde bu şartlarla taşınacaktır. Beyaz fosfor ihtiva eden kabın konulduğu
suyun donmasına karşı gerekli tedbirler alınacaktır.
Madde 204 — Fosforla ilgili yangın çıktığı hallerde; fosforoksitler i n dumanlarına karşı kişisel korunma araçları olmıyan bütün işçiler,
yangın yerinden hemen uzaklaştırılacak ve yangın tamamiyle sönüp, erimiş fosfor, sertleşinceye kadar yerler bol soğuk su ile sulanacak ve sertleşen fosfor ku m veya toprakla örtülecek ve gereği gibi temizleninceye
kadar ıslak tutulacaktır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı katı veya sıvı haldeki maddelerle
çalışmalarda alınacak Güvenlik Tedbirleri.
Madde 205 — Kalsiyum siyanamit (azotlu kireç) ile çalışan işçilerin vücutlarının açık kısımlarına sürecekleri uygun koruyucu maddeler,
kullanacakları sabun, ciltlerine yapışık tozları temizliyecek vazelin ve
benzeri maddeler işyerlerinde hazır bulundurulacaktır.
Madde 206 — Klorat ve perkloratların, derişik asitlerle veya fosfor antisülfür, kükürt, ağaç kömürü, nişasta, şeker ve benzeri yanıcı
maddelerle temasa gelmesini önleyici tedbirler alınacaktır.
Madde 207 — Patlayıcı tabiatta olan klorat ve perkloratların kristalleştirilmesi, öğütülmesi ve ambalajı, yalnız bu işler için ayrılmış yerlerde, özel tedbirler alınmak suretiyle yapılacaktır.
Madde 208 — Klorat ve perkloratların kristalleşmesi ve doldurulması için ağaç kaplar kullanılmayacak ve kloratlarla çalışanlar, alevlerden yeteri kadar uzakta bulundurulacaktır.
Madde 209 — Kloratlarla çalışan işçilere, yünden ve parlamaz malzemeden yapılmış elbiselerle, tabanında demirli kısmı bulunmayan kunduralar veya çizmeler verilecektir. B u araçlar hiç bi r nedenle işyeri dışına çıkarılmayacak, kullandıktan sonra yıkanıp iyice kurutulacak, kullanılmaz hale gelenleri uygun şekilde yok edilecektir.
Madde 210 — Kromikasit veya kromatlar ile çalışan işçilere uygun
özellikte eldiven giydirilecek ve bu işçilerin çalıştığı yerlerde, ellerini yıkamaları ve yapışmış olan krom bileşiklerini temizlemeleri için akar su
bulundurulacak ve yeterli havalandırma sağlanacaktır.
Madde 211 — Kalsiyum, potasyum, sodyum ve diğer toprak alkali
ve alkali metaller hava ve su geçirmez kaplar içinde, böyle kaplar bulunmadığı takdirde, gaz yağı veya serbest halde oksijen ve su ihtiva etmiyen benzeri bi r sıvı içinde saklanacaktır.
Madde 212 — Civafülminat imalinde çalıştırılan işçilerin, yemeklerden ve işyerini terk etmeden önce ellerini ve kollarını, % 10 luk sodyumhiposülfitle yıkamaları sağlanacaktır.
Madde 213 — İçinde sıcak sıvı bulunan bi r cihazın veya borunun
kopması, delinmesi gibi hallerde, koruyucu solunum cihazları bulunmayan bütün işçiler işyerinden çabuklukla uzaklaştırılacaktır.
Madde 214 — İçinde civa bulunan kaplar, serin yerlerde saklanacak ve işyerlerinde kapakları kapalı olarak bulundurulacaktır.
Madde 215 — İşyeri tabanına civa döküldüğü hallerde derhal uygun şekilde toplanacak ve yer bol su ile temizlenecektir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvı veya gaz haldeki maddeler ile
çalışmalarda alınacak genel Güvenlik Tedbirleri
Madde 216 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvıların damıtıldığı
binalarda, diğer işyerlerinin herhangi bi r sebeple damıtma sırasında meydana gelen gaz ve dumanlardan korunması için gerekli tertibat
yapılacak ve tedbirler alınacaktır.
Madde 217 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvılar veya gazlar ile çalışılan yerlerde, işlemler kapalı sistemle yapılacak veya bu yerlerin etrafı uygun şekilde kapatılacaktır.
Madde 218 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvılar bunlara dayanıklı özel borularla taşınacak ve uygun kaplı kaplar içerisinde depolanacaktır.
Madde 219 — Zehirleyici tahriş edici ve zararlı gazlar, özel borular içerisinde nakledilecektir. B u gazların muhafazası ve depolanmasında teknik usul ve esaslara uyulacaktır.
Madde 220 — Basınçla sevk edilen zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvı veya gazları taşımaya yarıyan borulardan kaçan sıvı veya gaz
zararsız hale getirilmeden dışarı atılmıyacak, özellikle bu sıvılar genel
kanalizasyona, akar sulara, göllere ve denizlere akıtılmıyacaktır.
Madde 221 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı dumanların, sislerin veya buharların çıkması hallerine karşı işçilerin kolayca erişebile
çekleri yerlerde yeter miktarda uygun koruyucu solunum araçları bulundurulacaktır.
Madde 222 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvı ile bulaşmış
iş elbiseleri hemen çıkarılacak, cilt iyice yıkandıktan sonra işçiye temiz
iş elbiseleri giydirilecektir.
Madde 223 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvıların içine ellerini sokmaları zorunlu olduğu hallerde işçilere, uygun koruyucu eldivenler veya koruyucu merhemler verilecektir.
Madde 224 — Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvıların veya gazların konulduğu tanklar, bidonlar, fıçılar, damacanalar ve benzeri kaplar, özelliklerine uygun olarak muhafaza edilecektir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Maden kömürü katranından elde edilen aromatik hidrokarbonlar
(Benzen, Naftalin, Antrasen) ve Türevleri (Toluen, Ksilen, Fenol,
Krezol) ve benzerleri ile çalışmalarda alınacak özel Güvenlik
Tedbirleri
Madde 225 — He r hangi bi r usulle benzen ve aromatik hidrokarkonların nitro ve amino türevlerinin üretildiği, sürekli olarak kullanıldığı ve işlendiği binalar bodrumsuz ve tek katlı olacaktır.
Madde 226 — İşyerinde tabana dökülen sıvı haldeki aromatik hidrokarbonlar ve türevleri üzerine odun talaşı serpilecek, nemlenen talaşlar toplandıktan sonra, bekletilmiyerek bina dışına çıkarılacak ve uygun
şekilde yakılarak yok edilecektir.
Madde 227 — Aromatik hidrokarbonların ve türevlerinin elde edilmesi için yapılan maden kömürü katranının fraksiyonlu damıtılmasında çalıştırılan işçilerin bu maddelerle bulaşan elbiseleri, derhal değiştirilecek ve kirl i elbiseler derhal uygun şekilde temizlenecektir
Madde 228 — Maden kömürü katranının fraksiyonlu damıtılmasında kullanılan damıtma kazan ve kornüleri mekanik olarak doldurulacaktır.
Damıtma bittikten sonra kazanlarda ve kornülerde kalan sıvı maddeler henüz sıcakken pompa ve boru yardımıyla soğutulacakları havuzlara alınacaktır.
Madde 229 — Dinitrotoluen, trinitrotoluen (trotil) dinitrofenol ve
trinitrofenol veya aromatik amino bileşiklerinin üretiminde veya işlenmesinde çalıştırılan işçilere lastik eldiven ve diğer uygun koruyucu araçlar verilecektir.
İşçiler yemeklere başlamadan ve işyerinden ayrılmadan önce eldi
venlerini, ellerini, kollarını % 10 luk sodyumsülfitle yıkayacaklardır. B u
işlerde çalışanlar alkollü içki kullanmayacaklardır.
Madde 230 — Fenoller ile çalışan yerlerde akarsu şebekesi ve derhal kullanılabilecek bol miktarda su bulundurulacaktır.
Madde 231 — Damıtma sıcaklığı 100°C altında bulunan benzol ve
bütün aromatik hidrokarbon karışımları ile petrol esanslarının veya damıtma sıcaklığı 200°C den önce başlayan karışımın toplam hacmına oran-
24 ARALIK 1973 (Resmî Gazete) Sahife : 11
la % 5 ten fazla miktarda damıtma sıcaklığı 100°C altında bulunan aromatik hidrokarbonları ihtiva eden karışımların çözücü olarak kullanılmaları yasaktır. Ancak sıkma ve kurutma işlemlerini de kapsayacak şekilde bütün işlemlerin devamı süresinde aromatik hidrokarbonları ihtiva eden çözücü ve çözeltiler, kapalı sistemlerde kullanılabilecektir.
Madde 232 — Genellikle çözücü olarak kullanılan ve parlama tehlikesi bulunan aromatik hidrokarbonlar ve türevleri yerine uygun özellikte diğer maddeler ikame edilecektir.
ALTINC I BÖLÜM
Zehirleyici, tahriş edici ve zararlı sıvı veya gaz haldeki bir kısım
maddelerle çalışmalarda alınacak özel Güvenlik Tedbirleri
Madde 233 — Amonyağın üretilmesi, işlenmesi ve depolanması ile
ilgili tesisatın, herhangi bi r sebeple zararlı derecede amonyak çıkardığı
hallerde, aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) Ell e idare edilen veya havaya yayılan amonyağın etkisi ile otomatik olarak işleyen su püskürtme (sprinkler) tesisatı yapılacaktır.
b) Amonyakla doymuş bi r hava içerisinde kurutma veya onarım
yapan işçileri gerektiğinde ıslatmak için bo l su fışkırtan ve kolayca erişilebilen bi r boru şebekesi yapılacaktır.
c ) İşçiler, gerektiğinde bi r gözü kapalı diğeri yarı açık vaziyette
ve nefes almaksızın 20 saniyelik bi r zaman zarfında koşmaya alıştırılacak ve işçilerin bu alışkanlıklarının devamı, her zaman kontrol altında
tutulacaktır.
d) İşyerinde, bakırsülfat katılmış veya katılmamış yeteri kadar
aktifkömürlü uygun amonyak maskesi bulundurulacaktır.
Madde 234 — Bi r işyerinde zararlı ve tehlikeli miktarda karbon
oksitleri yayılması mümkün olan hallerde aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) İşyeri, gazın işçiler için tehlikeli olmadan dışarı çıkmasını sağlayacak şekilde tesis edilmiş bulunacak veya çıkan gaz yakılacak veya
uygun bi r çekme tertibatiyle dışarı atılacaktır.
b) Karbonmonoksitli ortamda çalışmak zorunda olanlara, temiz
hava maskesi verilecek ve bu maskeye uygun bi r boru ile dışarıdan temi z hava sağlanacaktır.
Madde 235 — Çözücü olarak karbonsülfür yerine daha az zararlı
çözücüler kullanılması esastır. Karbonsülfür kullanılması zorunlu olan
hallerde işyerlerinde uygun havalandırma tesisatı yapılacaktır.
Madde 236 — Elektrolitik usulle klo r üretiminde kömür, civa elektrotlar ile teknolojik gelişmelere uygun benzeri başka maddelerden yapılmış elektrotlar kullanılacaktır.
Madde 237 — Ani olarak klor gazı çıkışı halinde, klorun etkisini
gidermek için, klor üretilen, kullanılan veya bu madde ile diğer işler yapılan yerlerde, yeter miktarda amonyumhidroksit çözeltisi hazır bulundurulacaktır.
Madde 238 — Bi r işyerinde klor kokusu hissedilir edilmez derhal
alarm verilecek, işyeri mümkün olan hızla boşaltılacak, ancak işyerinde
gazın bulunuşu nedenini aramak ve gerekli onarımları yapmak üzere,
solunum yollarını koruyucu maskeler (tercihan sudlukireç ve kiselguhr
ilâve edilmiş aktif kömürlü) veya gerektiğinde uygun solunum cihazları
kullanan işçiler kalacaktır.
Kloru n etkilediği işçiler, temiz havaya çıkarılacak, istirahat ettirilecek, tahriş edilmiş organlar, seyreltik sodyumbikarbonat çözeltisi ile
yıkanacaktır. Hastaya suni teneffüs yaptırılmayacak ve basınçlı oksijen
verilmeyecektir.
Madde 239 — Siyan gazı, siyanürler ve türevleri ile çalışanların
sağlık durumları devamlı kontrol altında bulundurulacaktır.
Madde 240 — Siyanür bileşikleri, üzerinde açıkça görünür şekilde
«ZEHİR» kelimesi yazılı bulunan kaplarda saklanacaktır. Siyanür bileşikleri, asitlerden uzak bulundurulacaktır. Siyanür bileşiklerinin etkilediği hastaya temiz havada sunî teneffüs yaptırılacak, oksijen verilecek,
siyanür bileşiği yutmuşsa litresinde 5 yumurta akı bulunan su içirilerek
kusturulacaktır.
Siyan gazı ve siyanür bileşikleriyle temas zorunluluğu bulunan hallerde işçilere gümüşoksit ilâve edilmiş aktifkömürlü uygun maske, eldiven,
elbise ve benzeri kişisel koruyucu araçlar verilecektir.
Madde 241 — Dimetilsülfat üretiminde, işlenmesinde ve depolanmasında, aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) Vücut veya elbiseler üzerine bulaşan dimetilsülfatın etkisini
gidermek için işyerlerinde derişik amonyak çözeltisi bulundurulacaktır.
b) Dimetilsülfat buharına karşı işçiler tarafından kullanılmak
üzere sodyumbikarbonat çözeltisi, işyerinde bulundurulacaktır.
c) Dimetilsülfat teneffüs ettiğinden şüphe edilen işçilere tıbbî tavsiyelerde bulunulmakla beraber gerekli tedavileri yapılacaktır.
Madde 242 — Metilbromürün üretiminde, işlenmesinde ve depolanmasında aşağıdaki tedbirler alınacaktır.
a) B u maddenin kullanılmasını gerektiren üretim ile ilgili işlemler tamamiyle kapalı sistemlerde yapılacaktır.
b) Metilbromürün açık havada kaptan kaba boşaltılması, mekanik olarak alttan çekmeli bi r emme tertibatı üzerinde yapılacak ve bu
madde sıfırın altında 10 C° veya daha aşağı derecelerde saklanacaktır.
c) Kapalı işyerlerinde metilbromürlü yangın söndürme aletleri
kullanılmayacaktır.
d) Yangın söndürme cihazlarının doldurulmasında kullanılan
metilbromürünün içine, kokulu ve kaynama derecesi metilbromürünküne
yakın bi r madde katılacaktır.
Madde 243 — Metilbromür ile haşarat mücadelesi yapılan yerlerde
mücadele görevlilerinden başka işçi bulundurulmıyacaktır. Buralarda
havanın tehlikesiz hale geldiği saptanıncaya kadar işçinin girmesine izin
verilmeyecektir.
Gerektiğinde aktif kömürlü uygun maskeler kullanılacaktır.
Madde 244 — Pormikasit, lak ve vernikler için çözücü olarak kullanılmayacaktır.
Madde 245 — Fosgen gazının bulunması muhtemel olan işyerlerinde işçiler sık sık borakslı bi r çözelti ile ağızlarını çalkalıyacaklardır.
Madde 246 — Kurşuntetraetilin üretiminde veya bu madde ile yapılan işlerde işçiler sıvı ile temasa gelmekten sakınacaklardır. Sıvı ile
temas ettikleri hallerde, ciltlerini derhal önce gazyağı ile sonra sabun
ve sıcak su ile yıkayacaklardır. Sıvının dökülüp yayıldığı hallerde bu
yerler, önce bol gazyağı ile sonra su ile yıkanacak veya ince bi r tabaka
kireçkaymağı sürülerek ve su yardımı ile temizlenecektir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Hayvansal ve bitkisel maddelerle çalışmalarda alınacak Güvenlik
Tedbirleri
Madde 247 — Hayvansal ve bitkisel yağlar üretilen veya sabun
imalinde kullanılan, hayvan kemiklerinin karbonlaştırılması, öğütülmesi gibi işler yapılan yahut tutkal üretilen işyerleri, ateşe dayanıklı malzemeden yapılmış olacak, döşemelerinde uygun eğimler bulunacak ve
açıkta hiç bi r ağaç kısmı olmıyacaktır.
Madde 248 — Menşei hayvansal veya bitkisel olan kimyasal maddelerin hazırlandığı yerler, uygun bi r dezenfektan çözelti ile sık sık temizlenecek ve ayrıca bol su ile yıkanacaktır.
Madde 249 — İşyerlerinde kullanılacak kemikler, önce kimyasal
maddeler yardımıyla veya 100°C lik su içinde, en az 30 dakika kaynatılacak veya diğer usullerle dezenfekte edilecektir.
Madde 250 — Hayvansal veya bitkisel menşeli maddelerin üretildiği işyerlerinde çürümüş veya fena kokan maddeler açıkta bulundurulmayacaktır. Teknik bi r zorunluluk halinde bunlar çevreyi rahatsız etmeyecek şekilde muhafaza edilecektir.
Madde 251 — Enfeksiyona sebep olabilen maddelerle çalışılan yerlerde, bu maddeler işlenmeden evvel ve çalışmaların bitiminde, çalışma
yerleri temizlendikten sonra uygun şekilde dezenfekte edilecektir.
ALTINC I KISI M
Son Hükümler
Madde 252 — 6269 sayılı Kimyagerlik ve Kimy a Mühendisliği Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin uygulanmasına ilişkin Yönetmelikte
kimyager veya kimya mühendisinin bulundurulacağı belirtilen işyerlerinden gayrı işyerleri fennî ehliyeti haiz kişilerin teknik gözetimi ve sorumluluğu altında bulundurulacaktır.
Madde 253 — B u Tüzük hükümlerine tabi olan işyerlerinin esas
giriş kapılarının dış tarafına, kolayca görülebilecek yere; bu yerin
büyüklüğü ile orantılı olarak şekli, rengi ve boyut oranı bu Tüzüğe ekli
1 numaralı özel işaret örneğine uygun bi r madeni plaka konulacaktır.
Madde 254 — B u Tüzükte öngörülen sağlık ve güvenlik tedbirleri esasa ilişkin ve 1475 sayılı İş Kanunun 75 inc i maddesinin A bendinde sözü edilen birinc i derecede tedbirlerdir.
Geçici Madde 1 — B u Tüzüğün yürürlüğe girmesinden önce kurma izni ve işletme belgesi almak suretiyle açılmış bulunan işyerlerini, işverenler en çok 12 ay içerisinde bu Tüzük hükümlerine intibak ettirecekler ve derhal kontrolla görevli mercie yazı ile başvurarak işyerinin
kontrolünü isteyeceklerdir.
Madde 255 — 1475 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesine dayanılarak Çalışma ve Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlıklarınca düzenlenen
ve Danıştayca incelenmiş olan bu Tüzük hükümleri, Resmî Gazete ile yayımı gününde yürürlüğe girer.
Madde 256 — B u Tüzük hükümlerini Bakanlar Kurul u yürütür,
Sahife : 12 (Resmî Gazete) 24 ARALIK 1973
ÇEŞİTLİ KİMYASAL MADDELERİN İŞYERİ HAVASIND A BULUN ­
MASIN A MÜSAADE EDİLEN AZAMİ MİKTARLARINI GÖSTERİR
ÇİZELGELER
Çizelge I.
Müsaade Edilen
Azami Mikta r
, ”
ppm. Özel
Kimyasal Maddenin Adı (sm3
./M3
) mg./M 3
işaretler
1. Akrilasitetilesteri. (Eti l akrilat) 25 100 D.
2. Akrilasitmetilesteri (Metil akrilat) 10 35 D.
3. Akrilnitril (Akrilenitril) 20 45 D.
4. Akrolein 0,1 0,25
5. Alli l alkol (2-Propen-l-ol ) 2 5 D.
6. Allilglisidileter (AGE) 10 45 T.
7. Alli l klorür 1 3
8. Allilpropildisülfür 2 12
9. Iso – Amilalko l 100 360
10. Amilasetat 100 525 N .
11. Amonyak 50 35 T.
12. Anilin 5 19 D.
13. Antimon hidrür (Stibin) 0,1 0,5
14. Arsenik hidrür (Arsin) 0,05 0,2
15. Asetaldehit 200 360
16. Asetasidi (Asetik asit) 10 25
17. Asetasidiamilesteri 100 525 n.
18. Asetasidi anhidriti (Asetik anhidrit) 5 20
19. Asetasidi bütilesteri (n-Buti l asetat) 150 710 n.
20. Aset asidi etilesteri (Eti l asetat) 400 1400
21. Aset asidi heksilesteri (Metilamil
asetat) 50 300 s.
22. Aset asidi metil esteri (metil asetat) 200 610
23. Aset asidi propil esteri (n – propil
asetat) 200 840 n.
24. Asetilen tetrabromür 1 14
25. Eseton 1000 2400
26. Asetonitril 40 70
27. Azot dioksit 5 9 T.
28. Benzen (Benzol) 20 64 T. ve D
29. Benzilklorür 1 5
30. Benzin 500 2000
31. B o r hidror 0,05 0,3
32. B o r trifluorür 1 3 T.
33. Bro m 0,1 0,7
34. Bromürasit (Hidrobromik asit) 5 17
35. Butadien 1000 2200
36. 1 – Butanol 100 300
37. 2 – Butanol 150 450
38. ter – Butanol (Trimetilkarbind) 1200 300
39. 2 – BUtanon 200 590
40. Bütil alkol 100 300
41. n – Butilamin (1 – Aminobutan) 5 15 T. ve D
42. n – Butilasetat 150 710
43. Butilgliko l (2 – Butoksietapol) 50 240
44. n – Butilglisidileter (BGE ) 50 270
45. Buti l merkaptan 10 35
46. p -1 – Butiltoluen 10 60
47. Cıva 0,1 D.
48. Cıva (organik bileşikleri) 0,01 D.
48. DekaJboram 0,05 0,3 D.
49. Diaseton alkol (4 – metil, 2 – pentanon) 50 240
50. Diboran 0,1 0,1
51. 1,2 – Dibrometon 25 190 T. ve D
52. Dietilamin 25 75
53. Dietileter 400 1200
54. Difluorditorommetan 100 860
55. Diğlisidil eter (DGE) 0,5 2,8 T.
56. Diizobutil keton 50 290
T. 57. o – Diklorbenzen 50 300 T.
58. p – Diklorbenzen 75 450
59. Diklorodifluormetan (Fluorokarbon 1000 4950
60. 1,1 – Dikloretan 100 400
61. 1, 2-Dikloretan 50 200
62. 1, 2 – Dikloretilen 200 790
63. Dikloretileter 15 90 T. ve D
64. Diklormetan 500 1740
65. Diklormonofluormetan 1000 4200
66. 1,1 – Diklo r -1 – nitroetan 10 60 T.
67. 1, 2 – Diklorpropan 75 350
68. Diklortetrafluoretan 1000 7000
69. Dimetilanilin 5 25 D.
70. Dimetilformaid 10 30 D.
71. 1,1 – Dimetilhidrazin 0,5 1 D.
72. Dimetilsülfat 1 5 D.
73. Dioksan 100 360 D.
Müsaade Edilen
Azami Mikta r
l A (
ppm. Özel
Kimyasal Maddenin Adı (sm3
./M3
) mg./M 3
işaretler
74. Dipronilen glikol monometil eter 100 600 D.
75. Epiklorhidrin 5 19 D.
76. Eti l akrilat 25 100 D.
77. Eti l alko l (Etanol) 000 1900
78. Etilamin 10 18
79. Eti l asetat 400 1400
80. Etilbenzen (Feniletan) 100 435
81. Eti l bromür 200 890
82. Etilendiamin (1, 2-Diaminoetan) 10 25
83. Etilen glikol dinitrat 0,2 1 D.
84. Etilen glikol monobutileter 50 240
85. Etilen glikol monoetileter 200 740
86. Etilen glikol monoetil eter asetat 100 540
87. Etilen glikol monometil eter 25 80
88. Etilen glikol monometil eter asetat 25 120 D.
89. Etilenamin 0,5 1 D.
90. Etilen klorhidrin 5 16 D.
91. Etilen oksit 50 90
92. D i Eti l eter 400 1200
93. Eti l formiat 100 300 s.
94. Eti l glikol 200 740
95. Eti l klorür 1000 2600
96. Eti l merkaptan 10 25
97. Eti l silikat (Tetraetil ortosilikat) 100 850
98. Fenil gilisidil eter (PGE) 10 60
99. Femlhidrazin 5 22 D.
100. Fenol (Fenikasit) 5 19 D.
101. Fluo r 0,1 0,2
102. Triklorfluorometan (Fluorokarbon
0,1 0,2
11) 1000 5600
103. Fluorürasit (Hidrofluorik asit) 3 2
104. Formaldehid 5 6 T.
105. Fommik asitdıctil esteri (Eti l For106.
miat) 100 300
106. Formik asit dimetil esteri (Metil
Formiat) 100 250
107. Fosfin 0,3 0,4
108. Fosfor oksiklorür (Fosforu Klorur ) 0,5 3
109. Fosfor triklorür 0,5 3
110. Fosgen 0,1 0,4
111. Furfuril alkol 50 200
112. Furfural 5 20 D.
113. Glisidol 50 150
D.
114. n – Heksan 500 1800
115. 2. Heksanon 100 410
116. Sek-Heksi l asetat 50 300
117. n – Heptan 500 2000
118. Hidrazin 1 1,3 D.
119. Hidrojen peroksit (% 90) 1 1,4
120. İyod 0,1 1
121. İzoforon 25 149
122. Karbon dioksit 5000 9000
123. Karbon monooksit 500 55
124. Karbon sülfür 20 60 D.
125. Karbon tetraklorür 10 65 D.
126. Keton 0,5 0,9
127. Kino n 0,1 0,4
128. Klo r 1 3
129. Klorasetaldehit 1 3 T.
130. Klorbenzen (Menoklorbenzen) 75 350
131. Klorbrommetan (Metilen Klorobromür) 200 1050
132. Klordioksit 0,1 0,3
133. 2 – Klo r -1 – etanol 5 16 D.
134. 1 – Klo r -1 – nitropropan 20 100
135. Kloroform 50 240 T.
136. Kloropren 25 90 D.
137. Klorpikri n 0,1 0,7
138. Klortrifluorür 0,1 0,4 P.
139. Klorürasit (Hidraklorik asit) 5 7
140. Krezo l (Bütün izomerleri) 5 22 D.
141. Ksilidi n (Bütün izomerleri) 5 25 D.
142. Ksilen (Ksilol) (Bütün izomerleri) 100 435
143. Kükürt dioksit 5 13
144. Kükürt heksafluorür 1000 6000
145. Kükürtlü hidrojen (Hidrojen sürfür) 10 15
146. Kükürt klorür 1 6
147. Kükürt pentafluorür 0,025 0,025
148. Mesitil oksit 25 100
149. Metanol (Metilalkol) 200 260
150. Metil akrilat 10 35 D.
151. Metilal 1000 3100
152. Metil asetat 200 610
153. Metilasetilen 1000 1650
24 ARALIK 1973
mı M— M
(Resmî Gazete) Sahıf e : 13
Müsaade Edilen
Azami Mikta r
A
Kimyasal Maddenin Adı
ppm.
(sm3
./M3
) mg./M3
Özel
işaretler
154.
155.
156.
157.
158.
159.
169.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
Metil taromür (bromometan)
Metil butil keton
Metilen klorii r
Metil etil keton (MEK )
Metil formiat
Metil glikol (Propilen glikol)
Metilizofoütilkarbinol
Metilizobütil eton
Metilkloroform (1, 1, >l, Trikloretan)
Metil klorür
Metil ınerkaptan
2 – Metil – 2 – pentenon – 4
Metil propil keton
Metilsikloheksan
Metilsikloheksonal (O.m ve p şekli)
0 Metilsiklohekzaanon
a – Metilstirol (Metilstiren)
Monometilanilin
Naffca (Maden kömürü Katranından)
Nafta (Hampetrolden)
Nike l karbonil
Nitratasidi Nitrik asit
p – Nitroanilin
Nitrobenzen
Nitrostan
Nitroğlikol
Nitrogliserin
20
100
500
200
100
25
25
100
350
100
10
25
200
500
100
100
100
2
100
500
0,001
2
1
1
100
0,25
0,2
80
410
1740
590
250
80
100
410
1900
210
20
100
700
2000
470
460
480
9
400
2000
0,007
5
6
5
310
1,6
2
T.
D.
T.
T.
D.
T.
D.
hk.
hk.
D.
D.
D. ve d
T.D .
181
182.
183.
184.
185.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
217.
218.
218.
220.
221.
222.
223.
224.
Nitrometan
1 – Nitropropan
2 – Nitropropan
Nitrotoluol (Nitrotoluen) o, m, p)
Oktan
Ozon
Pentakloretan
Pentan
2 – Pşntanon
Perkloretilen
Perklormetil merkaptan
Piridin
İzo – Propilalkol
İzo – Propilamin
Propilenamin
Propilen oksit
îzo – Propileter
İzo-Propil glisidilete (IGE)
n-Propi l nitrat
Selenli hidrojen
Sıvılaştırılmış petrol gazları (SPG)
Sikloheksan
Sikloîıeksanol
Sikloheksanon
Si’kloheksen
Hidr o siyanik asit
Stiro l (Stiren monomer)
Terebentin
1, 1. 2, 2 – Tetrabrometan
Tetrahidrofuran (THP)
1, 1. 2, 2 – Tetrakloretan
Tetrakloretilen (Perkloretilen)
Tetranitrometan
o – Toluidin
Toluen – 2 – 4 diizosiyant
P ToIuen. ^Tolupl)
Trietilamın”
Trifluormonobronametan
1,1,2 – Triklo r -1 , 2, 2 – Trifluoretan
1,1, 1 – Trikloretan
Trikloretilen
Vini l asetat (Monomer)
VSnil klorür (Monomer)
Viniltoluo l (Viniltolien) (Monomer)
100
25
25
5
400
0,1
5
1000
200
100
0,1
5
200
5
2
100
500
50
25
0,05
1000
300
50
50
300
10
100
100
1
200
5
100
1
5
0,02
~M~
25
1000
1000
350
100
10
500
100
250
90
90
30
1900
0,2
40
2950
700
670
0,0
15
500
12
5
240
2100
240
110
0,2
1800
1050
200
200
1050
11
420
560
14
590
35
670
8
22
0,14
~25.Q _
100
6100
7600
1900
535
1300
480
ve d.
D.
D.
D.
T.
D.
T.
V
vTaLL^TT^İuî6^ ™.a?
de*er-
ÇİZelg e I L to z
elindeki maddeler
ve Çizelge III. Sılısyumdıoksıt ve Silikatlar için tanzim edilmiştir.
Çizelge II.
Kimyasal Maddenin Adı
Müsaade Edilen
Azami Mikta r
mg./M 3
Özel
İşaretler
1.
2.
3.
4.
Alfa naftiltioüre (ANTU )
Aldrin
Ammat (Amonyum sülfamat)
Antimon ve bileşikleri
0,3
0,25
15
0,5
D.
] Kimyasal Maddenin Adı
Müsaade Edilen
Azami Mikta r
mg./M 3
özel
İşaretler
5.
6.
7.
8.
9.
10.
1,1.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
Arsenik ve bileşikleri
Baryumun çözünebilen bileşikleri
Berilyum
Çinko klorür
Çinko oksit
Demi r oksit
Dieldrin
Diklordifeniltrifeloretan (DDT)
2,4 – Ddklorf enoksiasetik asit (2, 4 – D)
Dinitrobenzen (bütün izomerleri)
Dinitro – o – krezol (DNOC)
Dinitrotoluen (DNT)
E 605 paration’a bk.
Endri n
E P N
Feniltiof osf orikasit – p – nitrofenil,
etileter
Ferbam (Perridimetilditiokarbamat)
Ferrovanadin
Fluorürler
Fosfor (beyaz, sa n veya renksiz)
Fosfor pentaklorür
Fosfor pentaoksit
Fosfor pentasülfür
Heptaklortetrahidroendometilennaftalin
Hidrokinon
İtriyum
Kadmiyum ve çözünebilen bileşikleri
Kadmiyum oksit
Kalsiyum arsenat
Kalsiyum oksit
Klordan (Oktaklortetrahidroendometilenidiamin)
Klordifenil (% 42 Klo r bulunan)
Klordifenil (% 54 Klo r bulunan)
Klorl u kâfur (% 60 Klo r bulunan)
Kromi k asit ve tuzları
Kurşun
Kurşun arsenat
Lindeyn (Hekzaklorsiklohekzan)
Lityum hidrür
Magnezyum oksit
Malation
Manganez
Molibdenin çözümebilen bileşikleri
Molibdenin çözünemiyen bileşkileri
Nikotin
Odun tozu
Paration
Pentaboran
Pentaklorfenol
Pentaklornaftalen
Pikri k asit
Piretrum
Rotenon
Selenyum bileşikleri
Sistoks
Siyanürler
Sodyum fluorasetat (1080)
Sodyum hidroksit
Striknin
Sülfirik asidi anhidriti
Talyumun çözünebilen bileşikleri
Tellür bileşikleri
Tetraetilditionapirofosfat (TEDP)
Tetraetilpirofosfat (TEPP)
Tetril
T i ram
Titan dioksit
2, 4, 5 – Triklorfenoksiasetik asgit (2.
4,.5-T)
Triklornaftalen
Trinitrotoluen (TNT)
Uranyumun çözünebilen bileşikleri
Uranyumun çözünemiyen bileşikleri
Vanadyum pentaoksit
Warfarin (Fenilasetiletilhidroksikumarin)
Zirkonyum bileşikleri
0,5
0,5
0,002
1
5
10
0,25
1
10
1
0,2
1,5
0,1
0,1
0,5
0,5
15
1
2,5
0,1
1
1
1
0,5
2
1
0,2
0,1
1
5
0,5
1
0,5
0,5
0,1
0,2
0,15
0,5
0,025
15
15
5
5
15
0,5
10
0,1
0,01
0,5
0,5
0,1
5
5
0,2
0,1
5
0,05
2
0,15
1
0,1
0,1
0,2
0,05
1,5
5
15
10
5
1,5
0,05
0,25
0,5
0,1
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
T.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
D.
T.
79.
Arsenik ve bileşikleri
Baryumun çözünebilen bileşikleri
Berilyum
Çinko klorür
Çinko oksit
Demi r oksit
Dieldrin
Diklordifeniltrifeloretan (DDT)
2,4 – Ddklorf enoksiasetik asit (2, 4 – D)
Dinitrobenzen (bütün izomerleri)
Dinitro – o – krezol (DNOC)
Dinitrotoluen (DNT)
E 605 paration’a bk.
Endri n
E P N
Feniltiof osf orikasit – p – nitrofenil,
etileter
Ferbam (Perridimetilditiokarbamat)
Ferrovanadin
Fluorürler
Fosfor (beyaz, sa n veya renksiz)
Fosfor pentaklorür
Fosfor pentaoksit
Fosfor pentasülfür
Heptaklortetrahidroendometilennaftalin
Hidrokinon
İtriyum
Kadmiyum ve çözünebilen bileşikleri
Kadmiyum oksit
Kalsiyum arsenat
Kalsiyum oksit
Klordan (Oktaklortetrahidroendometilenidiamin)
Klordifenil (% 42 Klo r bulunan)
Klordifenil (% 54 Klo r bulunan)
Klorl u kâfur (% 60 Klo r bulunan)
Kromi k asit ve tuzları
Kurşun
Kurşun arsenat
Lindeyn (Hekzaklorsiklohekzan)
Lityum hidrür
Magnezyum oksit
Malation
Manganez
Molibdenin çözümebilen bileşikleri
Molibdenin çözünemiyen bileşkileri
Nikotin
Odun tozu
Paration
Pentaboran
Pentaklorfenol
Pentaklornaftalen
Pikri k asit
Piretrum
Rotenon
Selenyum bileşikleri
Sistoks
Siyanürler
Sodyum fluorasetat (1080)
Sodyum hidroksit
Striknin
Sülfirik asidi anhidriti
Talyumun çözünebilen bileşikleri
Tellür bileşikleri
Tetraetilditionapirofosfat (TEDP)
Tetraetilpirofosfat (TEPP)
Tetril
T i ram
Titan dioksit
2, 4, 5 – Triklorfenoksiasetik asgit (2.
4,.5-T)
Triklornaftalen
Trinitrotoluen (TNT)
Uranyumun çözünebilen bileşikleri
Uranyumun çözünemiyen bileşikleri
Vanadyum pentaoksit
Warfarin (Fenilasetiletilhidroksikumarin)
Zirkonyum bileşikleri 5
Çizelge III
Tozlar -çın öngörülen MAK- Değerleri
Yerüstü işyerlerinde serbest kristalin
gerekli formül;
K
Z – C2x
100
Si0 2 ihtiva eden tozlar için
Sahife : 14 (Resmî Gazete) 24 ARALIK 1973
Burada ; Z = Zararlılık Derecesi
C = 5 mikrondan daha küçük toz konsantrasyonu (mg/m3
)
K = Serb. kris. Si0 2 Miktarı (%) dır.
İşyeri ortamı Z – Değerinin;
0,2 den küçük olması halinde tehlikesiz ,
0. 2 ile 1 arasında olması halinde kriti k ve
1 den büyük olması halinde tehlikel i kabul edilir.
Kömür tozu için gerekli değerleri saptayan formüller;
Tane büyüklüğü 5 mikrondan az olan tozun konsantrasyonu (
3
),
aşağıdaki formülle bulunacak A değerine eşit veya daha küçük olmalıdır.
10
A =
%SiO, + 2
Toplam toz konsantrasyonu (mg/m3
) ise aşağıdaki formülle bulunacak B değerine eşit veya daha küçük olmalıdır:
30
B =
%SiO, + 3
Asbest lifler i sayısı, cm 3
de 5 ten çok olmamalıdır. (Zararlı elyaf,
uzunluğu 5 mikrondan büyük ve eni boyunun 1/3 ünden küçük olanlardır).
1, II , II I SAYIL I ÇİZELGELERLE İLGİLİ BİLGİ, TARİF V E AÇIKLAM A
Çeşitli kimyasal maddelerin işyeri havasında bulunmasına müsaade
edilen azamî miktarlarına (konsantrasyonlarma) kısaca MA K değer denir.
1 — MA K değer’in tarifi : Çeşitli kimyasal maddelerin kapalı işyeri
havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada günde sekiz saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmıyacak olan azami miktarlarına MA K değer
denir.
Miktarla r hacım, ağırlık ve parçacık birimler i ile ifade edilir .
Hacım birim i ppm (sm. 3
/ M3 ), ağırlık birimi mg./3 ve parçacık birim i ise mpp/M 3
, dir. Şimdi de bunları tarif edelim.
2 — ppm (sm. 3
/ M3 )’in tarifi 25°C. sıcaklıktaki ve 760 mm . Cıva basıncındaki 106
sm3
havada bulunan gaz haldeki çeşitli kimyasal maddeler in sm. 3
olarak miktarına ppm (sm. 3
/M3 ) denir, Örnek: Çizelge 1. bk.
3 — mg./M 3
ün tarifi : 1 M. 3
havada bulunan gaz, sıvı ve katı haldeki
kimyasal maddelerin mg. olarak miktarlarına mg./M 3
denir. Örnek: Çizelge 1. ve 11. bk.
4 — mpp/M 3
ün tarifi : 1 M 3
, havada bulunan katı haldeki kimyasal maddelerin 10° parçacık olarak miktarlarına mpp-M3
denir, Örnek Çizelge 111. bk.
Çizelgelerde kullanılan çeşitli harflerin anlamlan aşağıda gösterilmiştir.
D .. Deriden absorblanma tehlikesi olan maddeler bu harfle işaretlenmiştir.
T .. Tavan değerlerinin aşılması mahsurlu olan maddeler bu harfle
işaretlenmiştir.
n .. Normal alkollerden meydana gelen esterler bu harfle işaretlenmiştir.
d .. Havadaki miktarı 0,02 ppm. den fazla olan maddelerin baş
ağrısına sebep olmamaları için bu gibi ahvalde kişisel korunma malzemesi kullanılmasını gerektiren maddeler bu harfle
işaretlenmiştir.
hk. . Asiklik ve siklik hidrokarbonlar bu kısaltılmayla işaretlenmiştir.
PATLAYIC I MADDELE R İLE İLGİLİ UZAKLIKLA R (*)
Çizelge I V a.
Sütresiz binaların uzaklığı (**)
Patlayıcı maddenin Kar a ve Demi r
*) B u çizelgedeki uzaklıklar; Tratil, Klorat, Perklorat ve benzerleri
patlayıcı maddeler için uygulanacaktır.
**) İçerisinde, Trotil, Klorat, Perklorat ve benzerleri patlayıcı maddelerin bulunduğu sütreli binalarla ilgili olarak uzaklıklar hesaplanırken, mevcut sütrenin özellikleri gözönünde tutularak, Çizelgedeki uzaklıklar % 50 oranında azaltılabilir.
PATLAYIC I MADDELE R İLE İLGİLİ UZAKLIKLA R (•)
Çizelge I V b.
Sütresiz binalardan uzaklığı (•*)
Patlayıcı maddenin Kar a ve Demi r
Miktarı Meskûn binalardan yollarından Birbirlerinden
(Kg.) (m) (m) (m)
1 10 5 1
5 20 10 2
10 30 15 3
50 70 35 7
100 100 50 10
500 200 100 20
1000 300 150 30
5000 700 350 70
10000 1000 500 100
*) B u çizelgedeki uzaklıklar Dinamit, Nitrogliserin, Nitroselülloz ve
benzerleri patlayıcı maddeler için uygulanacaktır.
**) İçerisinde. Dinamit. Nitrogliserin, Nitroselüloz ve benzerleri patlayıcı madelerin bulunduğu sütreli binalarla ilgili olarak uzaklıklar
hesaplanırken, mevcut sütrenin özellikleri gözönünde tutularak,
çizelgedeki uzaklıklar % 50 oranında azaltılabilir.
PATLAYIC I MADDELE R İLE İLGİLİ UZAKLIKLA R (*)
Çizelge I V c.
Sütresiz binalardan uzaklığı (**)
Patlayıcı maddenin Kar a ve Demi r
Miktarı Meskûn binalardan yollarından Birbirlerinden
(Kg.) (m) (m) (m)
1 7 4 1
5 15 8 2
10 20 10 2
50 50 25 5
100 70 35 7
500 150 75 15
1000 200 100 20
5000 500 250 50
100Û0 700 350 70
*) B u çizelgedeki uzaklıklar Potasyumnitrat ihtiva eden Barut (Kar a
Barut) ve benzerleri patlayıcı maddeler için uygulanacaktır.
**) İçerisinde Potasyumnitrat ihtiva eden Barut (Kar a Barut) ve benzerleri patlayıcı maddelerin bulunduğu sütreli binalarla ilgili olarak uzaklıklar hesaplanırken, mevcut sütrenin özellikleri gözönünde tutularak, çizelgedeki uzaklıklar 50 oranında azaltılabilir.
PATLAYIC I MADDELE R İLE İLGİLİ UZAKLIKLA R (*)
Çizelge I V d.
Sütresiz binalardan uzaklığı (••)
Patlayıcı maddenin Kar a ve Demi r
Miktarı Meskûn binalardan yollanndan Birbirlerinden
(Kg.) (m) (m) (m)
1 4 2 0
5 8 4 1
10 10 5 1
50 25 13 3
100 35 18 4
500 75 38 8
10C0 100 50 10
5000 250 125 25
10000 350 175 35
*) B u çizelgedeki uzaklıklar Amonyumnitrat, Sıvı Oksijen, Sıvı Hava
ve bunları ihtiva eden patlayıcı maddeler ile benzerleri için uygulanacaktır.
**) İçerisinde Amonyumnitrat, Sıvı Oksijen, Sıvı Hava ve bunları ihtiva eden patlayıcı maddeler ile benzerlerinin bulunduğu sütreli
binalarla ilgili olarak uzaklıklar hesaplanırken, mevcut sütrenin
özellikleri gözönünde tutularak çizelgedeki uzaklıklar % 50 oranında azaltılabilir..
PATL /
Patlayıcı maddi
Mikta n
(Kg.)
İ.YICI MADDELE R İLE ÎLGİLİ UZAKLI K
Çizelge I V a.
Sütresiz binaların uzaklığı (**)
A
L A B (*)
Birbirlerinden
(m)
PATL /
Patlayıcı maddi
Mikta n
(Kg.)
3nin
Meskûn binalardan
(m)
Kar a ve Demi r
yollarından
(m)
L A B (*)
Birbirlerinden
(m)
1 15 8 2
a 30 15 3
10 45 23 5
*0 105 53 11
100 150 75 15
500 300 150 30
1000 450 225 45
5000 1050 525 105
10000 1500 750 150
Tane büyüklüğü 5 mikrondan az olan tozun konsantrasyonu (mg/m3
),
aşağıdaki formülle bulunacak A değerine eşit veya daha küçük olmalıdır.
10
A =
%SiO, + 2
Toplam toz konsantrasyonu (mg/m3
) ise aşağıdaki formülle bulunacak B değerine eşit veya daha küçük olmalıdır:
30
B =
% SiO, + 3
Asbest lifler i sayısı, cm 3
de 5 ten çok olmamalıdır. (Zararlı elyaf,
uzunluğu 5 mikrondan büyük ve eni boyunun 1/3 ünden küçük olanlardır).
I , II , II I SAYIL I ÇİZELGELERLE İLGİLİ BİLGİ, TARİF V E AÇIKLAM A
Çeşitli kimyasal maddelerin işyeri havasında bulunmasına müsaade
edilen azami miktarlarına (konsantrasyonlarına) kısaca MA K değer denir.
1 — MA K değer’in tarifi : Çeşitli kimyasal maddelerin kapalı işyeri
havasında bulunmasına müsaade edilen ve orada günde sekiz saat çalışacak olanların sağlıklarını bozmıyacak olan azami miktarlarına MA K değer
denir.
Miktarlar hacım, ağırlık ve parçacık birimler i ile ifade edilir.
Hacım birim i ppm (sm. 3
/ M3 ), ağırlık birimi mg. /3 ve parçacık birim i ise mpp/M 3
, dir. Şimdi de bunları tarif edelim.
2 — ppm (sm. 3
/ M3 )’in tarifi 25°C. sıcaklıktaki ve 760 mm . Cıva basıncındaki 106
sm3
havada bulunan gaz haldeki çeşitli kimyasal maddeler in sm. 3
olarak miktarına ppm (sm. 3
/M3 ) denir, Örnek: Çizelge 1. bk.
3 — mg./M 3
ün tarifi : 1 M. 3
havada bulunan gaz, sıvı ve katı haldeki
kimyasal maddelerin mg. olarak miktarlarına mg./M 3
denir, Örnek: Çizelge 1. ve 11. bk.
4 — mpp/M 3
ün tarifi : 1 M 3
, havada bulunan katı haldeki kimyasal maddelerin 108
parçacık olarak miktarlarına mpp.M 3
denir. Örnek Çizelge 111. bk.
Çizelgelerde kullanılan çeşitli harflerin anlamlan aşağıda gösterilmiştir.
D .. Deriden absorblanma tehlikesi olan maddeler bu harfle işaretlenmiştir.
T .. Tavan değerlerinin aşılması mahsurlu olan maddeler bu harfle
işaretlenmiştir.
n .. Normal alkollerden meydana gelen esterler bu harfle işaretlenmiştir.
d .. Havadaki miktarı 0,02 ppm. den fazla olan maddelerin baş
ağrısına sebep olmamaları için bu gibi ahvalde kişisel korunma malzemesi kullanılmasını gerektiren maddeler bu harfle
işaretlenmiştir.
hk. . Asiklik ve siklik hidrokarbonlar bu kısaltılmayla işaretlenmiştir.
PATLAYIC I MADDELE R İLE İLGİLİ UZAKLIKLA R (*)
Çizelge IV a.
Sütresiz binaların uzaklığı (**)
Patlayıcı maddenin Kar a ve Demi r
%SiO, + 3
Asbest lifler i sayısı, cm 3
de 5 ten çok olmamalıdır. (Zararlı elyaf,
24 ARALIK! 1973 (Resmî Gazete) Sahife : 15
Özel işaret (2)
Kara r Sayısı : 7/7611
13/11/1971 tarih ve 7/3434 sayılı Kararnameye ektir.
13/11/1971 tarih ve 7/3434 sayılı Kararnameye bağlı (1) sayılı cetvelin Maliye Bakanlığına ait bölümünde yer alan ve ilişik (Ek-A ) işaretli cetvelde gösterilen unvanların çıkarılarak yerine (sözü geçen Karar ­
nameye ek karar hükümlerinin saklı kalması kaydıyla) (Ek-B ) işaretli
cetvelde gösterilen unvanların, yayımı tarihinden geçerli olmak üzere eklenmesi; Devlet Personel Dairesinin görüşü ve adı geçen Bakanlığın
11/12/1973 tarih ve 117029-18/32016 sayılı teklifi üzerine; 657 sayılı
Kanunun 1327 sayılı Kanunla değiştirilen 34 maddesiyle 1694 sayılı 1973
Yılı Bütçe Kanununun 21 inc i maddesinin 3 üncü fıkrasına göre Bakanlar Kurulunca 13/12/1973 tarihinde kararlaştırılmıştır.
CUMHURBAŞKANI
FAHR I S. KORUTÜR K
Başbaka n
N . TAL U
Devlet Bakanı
Başbakan Yardımcısı
N . ERKME N
Devlet Bakanı
Başbakan Yardımcısı
K . SATı R
Devlet Bakanı
I. H . TEKINE L
Devlet Bakanı Adalet Bakanı Millî Savunma Bakanı
Prof. t. ÖZTRA K H . MUMCUOĞL O İ. SANCA R
İçişleri Bakanı Dışişleri Bakanı Maliye Bakanı
M . ÖZTEKİ N ü. H . BA Y OLKE N S. T. MOFTÜOĞL U
Millî Eğitim Bakanı Bayındırlık Bakanı Ticaret Bakanı
0. DENGİ Z N . O K A . TÜRKE L
Sağ. ve Sos. Y. Bakanı Güm. ve Tekel Bakanı Tarım Bakanı
D r . V. TANI R F . ÇELİKBA Ş A . N. TUN A
Ulaştırma Bakanı Çalışma Bakanı Sanayi ve Tek. Babanı
Prof. S. ÖZBE K A . N . ERDE M D r . N . BAYA R
En, ve Tab. Kay. Bakanı Turizm ve Tan. Bakanı İmar ve İskân Bakanı
D r . K . DEMİ R D r . A . 1. KIRIML I M . N . OKTA Y
Köy İşleri Bakanı Onman Balkanı Genç. ve Spor Bakanı
o. KÜROMOĞL U İ. BİNGÖ L C COŞKU N
MALİYE BAKANLIĞI
E K — A
IV. DERECE :
İl Muhasebe Müdürü (5 adet)
İl Geli r Müdürü (5 adet)
İl Millî Emlâk Müdürü (6 adet)
MALİYE BAKANLIĞI
E K B
IV. DERECE :
İl Muhasebe Müdürü (15 adet)
İl Geli r Müdürü (10 adet)
İl Millî Emlâk Müdürü (11 adet)
M a l Müdürü (50 adet)
Merkez Daireler i Muhasebe Müdürü (5 adet)
Merkez Saymanlık Müdürü (12 adet)
Defterdar (Askerî Sayman) (7 adet)
Asken Sayman veya Mülkî Sayman (30 adet)
ILÂNLA R
Ankara Gümrük Müdürlüğünden:
Mükellefin adı soyadı: Bahri Mıhçı
Mükellefin adresi: Silâhtar Köyü Felahiye – Kayseri,
Tebliğ mevzuu: 14/5/1969 gün 6/188 karar 721/32954 esas sayılı
hakem heyeti kararı
Alacaklı daire: Ankara Gümrük Müdürlüğü
Yukarda adı, soyadı yazılı bulunan mükellef Bahri Mıhçı’ya, tarih ve sayısı zikredilen hakem heyeti kararının tebliği mümkün olmadığından ve ihtilâf mevzuu 2.347,— liralık vergi ve resimler tediye
edilmediğinden, 7201 sayılı Kanunun 28 ve müteakip maddeleri ile,
Tebligat Nizamnamesinin 46 nci maddesi gereğince, neşir tarihinden
itibaren 15 günlük süre sonunda işbu tebligatın muhataba tebliğ edilmiş sayılacağı ilân olunur . 17551
Yozgat Asliye Ceza Hâkimliğinden:
Sahte pasaport tanzim etmek ve pasaportu kullandırmak üzere başkasına vermek suçundan sanık Yerköy Kazasının Yeni Mah. nüfusunda
kayıtlı Salih ve Zeliha’dan olma 1937 doğumlu Rasim Ünal, Mahkememizin 13/9/1973 tarih 1973/143 sayılı kara n ile T. C. K . nun 350/3 üncü
maddesi gereğince bi r ay hapis cezasma mahkûm edilmiştir.
Tebligat yerine kai m olmak üzere ilânen tebliğ olunur .
17586
PARLAYIC I SIVILA R V E SIVILAŞTIRILMIŞ PETRO L GAZLAR I
İLE İLGÎLÎ UZAKLIKLA R
Çizelge V.
Kabın meskûn yerlerden komşu araziden,
Kar a ve Demi r yollarından uzaklığı Kapları n
Kabın Hacm i A birbirlerindpn
Metre Küp. Yeraltı Deposu Yerüstü Deposu ^1 tJH Au& XAA^A^/A1
uzaklığı (m’) Metre (m) Metre (m) Metre (m)
0 — 0,5 0 3 0
0,5 — 3 3 3 1
3 — 10 5 7,5 1
10 — 120 10 15 1,5
120 — 250 15 20 1.5
250 — 600 — 22,5 K a p Çapının 1/4’ü.
600 — 1200 — 25 K a p Çapının 1/4’ü.
1200 — 5000 — 30 K a p Çapının 1/4’ü.
5000 — 10000 — 40 K a p Çapının 1/4’ü.
Sahife : l ö (Resmî Gazete) 24 ARALIK 1973
den :
Ankara Çayır-Mera ve Zootekni Araştırma Enstitüsü Müdürlüğün
1 — Enstitümüze, 2490 sayılı Kanunun 31 inc i maddesi gereğince
kapalı zarf usulü ile sıhhî tesisat ve elektrik malzemesi satın alınacaktır.
2 — Satın alınacak malzemelerin muhammen keşif bedeli 69.659,53
liradır. Geçici teminat tutarı 5000,— liradır.
3 — Şartname ve diğer evraklar Müessese Müdürlüğünde mesai
saatlerinde görülebilir.
4 — İhale 3 Ocak 1974 Perşembe günü saat 15.00 de Enstitü binasında yapılacaktır.
5 — Geçici Teminat Ankara Okullar Saymanlığına yatırılacaktır.
6 — İsteklilerin, zarflarım en geç ihale günü saat 14.00 de kadar
Müdürlüğümüze vermiş olmaları şarttır. Postada vaki gecikmeler kabul
edilmez.
7 — Enstitü Ankara – Eskişehir asfaltı üzerinde 9. Km . dir.
17134 4-3
Y . S. E . 12. Bölge Müdürlüğünden:
1 — YS E 12. Bölge Müdürlüğü S/S personelinin ihtiyacı için
«2490 sayılı Kanunu n 31 inc i maddesi hükümlerine göre» 150 adet içi
ve yakası kürklü meşin ceket, 100 adet kasket ve 75 çift eldiven kapalı zarf usulü ile satın alınacaktır.
2 — Muhammen bedel: 100.000,— TL . dir .
3 — Muvakka t teminat: 6250,— TL . dir .
4 — İhale: 27/12/1973 Perşembe günü saat 10.00 da YS E 12.
Bölge Satın Alm a Komisyonu Başkanlığı odasmda yapılacaktır.
5 — Evsaf : Bölgemizdeki numunelere uygun, içleri ve yakaları
kürklü birinc i kalite meşin ceket, kasket ve eldiven olacaktır.
6 — Der i boyalarının dış hava şartları tesiri ile bi r yıl zarfında
bozulmayacağına dai r garanti belgesi olacaktır.
7 — Muvakka t teminatı yatıran, ikametgâh adresi ibraz eden,
1973 yılı için ticaret ve sanayi odasmda kayıtlı olan ve mübeyyiz bulunan her vatandaş ihaleye girebilir .
8 — İlgili şartnameler mesai saatleri dahilinde YS E 12. Bölge
Müdürlüğü Malzeme Amirliğinde ücretsiz olarak her an görülebilinir.
17044 / 4-4
Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü 7. Bölge Müdürlüğünden :
1 — Kırşehir Sağlık Koleji ikmâl İnşaatı 2490 sayılı Kanun hükümlerine göre kapalı zarf usulü ile eksiltmeye konulmuştur.
2 — İşin keşif bedeli 4.350.000,— liradır.
3 — Eksiltme Kayseri’de Yapı İşleri 7. Bölge Müdürlüğü Eksiltme
Komisyonunda 31/12/1973 Pazartesi günü saat 11.00 de yapılacaktır.
4 — Eksiltme şartnamesi ve diğer evrak mezkûr Müdürlükte görülebilir.
5 — Eksiltmeye girebilmek için isteklilerin:
A) 144.250,— liralık geçici teminatını,
B ) 1973 yılına ait Ticaret veya Sanayi Odası belgesini,
C) Müracaat dilekçeleri ile birlikte verecekleri (Eksiltme şartnamesinde belirtilen ve usulüne göre hazırlanmış olan) plan ve teçhizat
bildirisini, Teknik Personel bildirisini, taahhüt bildirisini, malî durum
bildirisini, Bayındırlık Bakanlığından almış oldukları (C) grubundan
keşif bedeli kadar işin eksiltmesine girebileceklerini gösterir müteahhitcaklan yeterlik belgesini teklff mektupları ile birlikte zarfa koymaları
lâzımdır.
6 — İstekliler teklif mektuplarmı 31/12/1973 Pazartesi günü saat
10.00 a kadar makbuz karşılığında Eksiltme Komisyonu Başkanlığına
vereceklerdir.
7 — Yeterlik belgesi alınması için son müracaat tarihi 29/12/1973
Cumartesi günü mesai saati sonuna kadardır.
Telgrafla müracaatlar ve postada vakî gecikmeler kabul edilmez.
Keyfiyet ilân olunur. 17042/4-4
Erzincan Valiliğinden:
Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğünün:
1 — Erzincan Kema h İlçesi Hükümet konağı işi 1973 biri m fiatl a n üzerinden °/o 20 zamlı olarak 527 sayılı Kanuna göre 1974 yılına
sar i olarak 2490 sayılı Kanunun 31 inc i maddes i gereğince kapalı zarf
usuliyle eksiltmeye çıkarılmıştır.
2 — İşin % 20 zamlı keşif bedeli 1.650.000 TL . dır.
3 — Eksiltme Bayındırlık Müdürlüğü ihale komisyonunda
15/1/1974 Salı günü saat 15.00 de yapılacaktır.
4 — Eksiltme şartnamesi ve diğer evraklar Bayındırlık Müdürlüğünde görülebilir.
5 — Eksiltmeye girebilmek için isteklilerin :
a) 63.250,— liralık geçici teminatını.
b) 1973 yılına ait ticaret odası belgesini.
c) Müracaat dilekçeleri ile birlikt e verecekleri (Eksiltme şartnamesinde belirtilen ve usulüne göre hazırlanmış olan)
1 — Yapı Araçları bildirisi.
2 — Teknik personel beyannamesi.
3 — Teahhüt beyannamesi; sermaye ve kredi imkanlarını bildiren malî durumu bildirisi.
4 — Bayındırlık Bakanlığından almış oldukları (C) grubundan
en az keşif bedeli kadar işin eksiltmesine girebileceklerini gösterir
müteahhitlik karnesini ibraz suretiyle Bayındırlık Müdürlüğü Belge
Komisyonundan alacakları yeterlik belgesini teklif mektupları ile bir ­
likte zarfa koymaları lâzımdır.
6 — İsteklilerin teklif mektuplarını 15/1/1974 Salı günü saat 14.00
de kadar makbuz karşılığında İhale Komisyonu Başkanlığına vereceklerdir .
7 — Yeterlik belgesi alınması için son müracaat tarihi 12/1/1974
Cumartes i günü mesai saati sonuna kadardır.
Telgrafla müracaatlar ve postadaki vak i gecikmeler kabul edilmez.
Keyfiyet ilân olunur . 17565 / 1-1
Kayser i Üçüncü Asliye Hukuk Hâkimliğinden:
1973/211
Davacı Millî Savunma Bakanlığı vekili Avukat Nezihe Güler tarafından davalı Nur i Yılmaz aleyhine açılan 1.806,72 lir a tazminat davasmm
muhakemesinde:
Nevşehir İli Avanos İlçesi Ayhan Köyünde muki m Nur i Yılmaz adına
çıkarılan davetiyenin bilâ tebliğ iade edilmesi ve açık adresinin de tespit
edilememesi nedeniyle dava dilekçesinin ilânen tebliğine karar verildiğinden, davalı Nur i Yılmaz’ın, duruşmanın bırakıldığı 18/2/1974 günü duruşmasında bizzat hazır bulunması, veya kendisini bi r vekille temsil ettirmesi, aksi takdirde duruşma günü için gıyap çıkarılacağından, dava
dilekçesi yerine kaim olmak üzere ilânen tebliğ olunur. 17446
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığından:
No . Eksiltmeye konan işin çeşidi
M . bedeU G. teminatı
Lir a Kr . Lir a Kr .
İHALE N
Tarihi Günü
İ N
Saati
İhalenin
ne suretle
yapılacağı
Şartname
bedeli
Lir a Kr .
1 — 1 adet elektrikli Santrifüj cihazı 121.000— 7.300,— 31/12/1973 Pazartesi 15.00 Kapalı zarf 6,05
2 — 1 adet soğutucu Santrifüj cihazı 240.000,— 13.250— 31/12/1973 Pazartesi 15.15 Kapalı zarf 12,—
3 — 1 adet Deep – Firize 240.000— 13.250,— 31/12/1973 Pazartesi 15.30 Kapalı zarf 12,—
1. Yukarıda çeşidi, keşif bedeli muvakkat teminatı, ihale günü ve saati ile yapıalcak ihale şekli yazılı işler eksiltmeye çıkarılmıştır.
2. Şartnameler Donatım Genel Müdürlüğünden temin. İzmir ve istanbul Sağlık Müdürlüklerinde görülebilir.
3. Eksiltme yukarıda gösterilen gün ve saatte Bakanlık Donatım Genel Müdürlüğünde toplanarak Satın Alma Komisyonunda yapılacaktır.
4. Eksiltmeye girmek isteyenlerin 2490 sayılı Kanunun 2, 3 ve 32 nci maddelerinde yazılı şartlar dairesinde hazırlıyacakları zarflan eksiltme
saatinden bi r saat evvel makbuz mukabilinde Komisyon Başkanlığına vermeleri,
5. Postada vaki gecikmelerin kabul edilmiyeceği,
İlân olunur. 17185 / 4-3
BAŞBAKANLIK BASIMEVİ
24 Aralık 1973 RESMİ GAZETE Sayı:14752
İÇİNDEKİLER
Kararname Sayfa
7/7565 Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu Türkiye Millî Komitesi’nin Kamu Yararına
Çalışan Derneklerden Sayılması Hakkında Kararname 1
7/7551 Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde
Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzüğün Yürürlüğe Konulmasına Dair Kararname 1
7/7611 Maliye Bakanlığına Ait Kadro Kararnamesi 15
İlanlar 15